Beyin Felci ile İlgili Merak Edilenler
Beyin felci ya da diğer adıyla inme; beyne giden damarların tıkanması sonucunda beyne kan gitmemesi ya da aşırı gitmesi ile damarlarda meydana gelen yırtılmalar, beynin bir bölgesinin hasar görmesi gibi durumların oluşması ile meydana gelir. Liv Hospital Nöroloji Uzmanı Dr. Aylin Öztürk Yavuz inmeyle ilgili merak edilenleri anlattı.
BEYİN FELCİ İLE İLGİLİ MERAK EDİLENLER
Beyin felci ya da diğer adıyla inme; beyne giden damarların tıkanması sonucunda beyne kan gitmemesi ya da aşırı gitmesi ile damarlarda meydana gelen yırtılmalar, beynin bir bölgesinin hasar görmesi gibi durumların oluşması ile meydana gelir. Liv Hospital Nöroloji Uzmanı Dr. Aylin Öztürk Yavuz inmeyle ilgili merak edilenleri anlattı.
İnme nedir?
İnme beynin bir bölümünün kanlanmasının bozulması ve fonksiyon kaybına uğramasıdır. Bu beynin kontrolünde olan vücut bölgesinin çalışamamasına yol açar. Serebrovasküler olay olarak da adlandırılır. Kanayıcı (beyin kanaması) ve tıkayıcı (beyin damar tıkanıklığı) olmak üzere iki tipi vardır. Geçici iskemik atak, inme belirtilerinin 24 saat içinde kendiliğinden düzelmesidir.
Kimler inme riski taşır?
Birçok faktör inme riskini artırabilir. Bazı faktörler aynı zamanda kalp krizi riskini de artırır.
Tedavi edilebilir inme risk faktörleri şunlardır:
Yaşam biçimine ait riskler;
Obezite
Fiziksel aktivite azlığı
Aşırı alkol tüketimi
Uyuşturucu kullanımı (kokain, amfetamin vb.)
Medikal riskler
Yüksek tansiyon
Sigara içmek, ikincil sigara maruziyeti
Yüksek kolesterol
Diyabet
Uyku apnesi
Kalp hastalıkları
Diğer riskler şunlardır;
Ailede inme ya da kalp krizi öyküsü
55 yaş ve üstü olmak
Erkek cinsiyet
İnmede hangi belirtiler yaşanır?
Konuşma güçlüğü, anlama güçlüğü
Kol, bacak güçsüzlüğü
Görme bozukluğu
Yürüme bozukluğu, dengesizlik
Baş ağrısı
Erken müdahalenin önemi nedir? Belirtinin başladığı andan itibaren 3-4,5 saatlik zaman penceresi içinde pıhtı çözücü tedavi uygulanırsa beyin kanlanması normale dönebilir. İlk dakikalarda nasıl bir müdahalede bulunulur? İnme acil bir tıbbi durumdur. Aşağıdaki belirtilerden herhangi bir geliştiğinde, azalsa veya tamamen düzelse bile bir acil servise başvurulmalıdır. Yüz: "Gülümse" dendiğinde yüzün bir tarafı aşağıda kalıyorsa Kollar: "Kollarını kaldır" dendiğinde bir kol daha aşağıda kalıyorsa Konuşma: Basit kelime ve cümleleri söylemek ve tekrarlamakta güçlük çekiyorsa Belirtilerin düzelmesi beklenmemelidir. Her dakika önemlidir. İNMEDEN KORUNMAK İÇİN BUNLARA DİKKAT EDİN Kan basıncını düşürülmelidir: İdeal kan basıncı 120/80 mm-Hg'dir. Bunu sağlamak için tuz tüketimini azaltılmalıdır. Günde toplam yarım çay kasığından daha az olmalıdır. Yüksek kolesterollü gıdalardan uzak durulmalıdır. Günde 4-5 porsiyon meyve/sebze, haftada 1-2 kez balık yenmelidir. Tahıl ve düşük yağ oranına gıda tüketilmelidir. Egzersiz yapılmalıdır. En az günde 30 dakika ya da daha fazla olmalıdır. Kullanılıyorsa sigara bırakılmalıdır. Eğer yeterli olmazsa tansiyon düşürücü ilaç kullanılmalıdır. Kilo verilmelidir: Vücut kitle indeksini 25 ve altında tutulmalıdır. Bunu sağlamak için günde 2000 kaloriden fazla alınmamalıdır. Günlük fiziksel aktiviteler artırılmalıdır. Egzersiz yapılmalıdır: Egzersiz aynı zamanda diğer faktörlerden bağımsız bir inmeden koruyucudur. Bunu sağlamak için kahvaltı sonrası yürüyüş yapılmalı, arkadaşlarla spor salonuna gidilmelidir. Asansör yerine merdiven kullanılmalı, gün içinde 30 dakika hareketsiz kaldıktan sonra bir ara verip 10-15 dakika hareket edilmelidir. Ritim bozukluğu varsa tedavi olunmalıdır: Bazı ritim bozuklukları kalpte pıhtı oluşumu riskini artırır. Bu pıhtı kalpten beyin damarlarına ilerleyerek inmeye neden olabilir. Atriyal fibrilasyon denen bu bozukluk uygun tedavi edilmezse inme riskini 5 kat artırabilir. Bunu sağlamak için çarpıntı, nefes darlığı gibi yakınmalar varsa doktora başvurulmalıdır. Diyabet tedavi edilmelidir: Kan şekeri daima kontrol altında olmalıdır. Bunu sağlamak için kan şekeri takibi, diyet, egzersiz ve gerekirse tedavi uygulanmalıdır. Sigara bırakılmalıdır: Bunu sağlamak için doktora danışılmalı, gerekirse yardımcı ürünler kullanılmalıdır. Sağlıklı bir diyet ve düzenli egzersizle birlikte sigaranın bırakılması inmeden korunmak için en etkin yaşam şekli değişikliğidir.