Arşivden Çıkan Sesler: Osmanlı'da İlk Müzikoloji Çalışmaları

İstanbul Araştırmaları Enstitüsü’nün Bizans, Osmanlı ve Cumhuriyet dönemleri İstanbul’una odaklanan “Arka Oda Toplantıları” bu ay, müzikologlar Elif Damla Yavuz ve Nihan Tahtaişleyen’i ağırlıyor. “İstanbul ve Müzik” Araştırma Programı (İMAP) kapsamında gerçekleştirilen konuşmada, 1876’da fonografın icadının ardından ülkemize gelen Pernot ve Luschan’ın, dönemin müzik çalışmalarına ışık tutan kayıtları mercek altına alınacak. Etkinlik, 11 Mart’ta Zoom uygulaması üzerinden ücretsiz izlenebilir.

İstanbul Araştırmaları Enstitüsü’nün İstanbul çalışmalarına farklı bir boyut kazandırmak amacıyla düzenlediği Arka Oda Toplantıları, ses kayıt arşivleri üzerine araştırmalar yürüten Elif Damla Yavuz ve Nihan Tahtaişleyen ile devam ediyor. “Fonograf Alanda: Erken Dönem Karşılaştırmalı Müzikoloji Çalışmaları ve Türkiye” başlıklı konuşmada; Elif Damla Yavuz, Nihan Tahtaişleyen ve Erdener Önder’in editörlüğünde hazırlanan aynı isimli kitap çalışması konu edilecek. Etnomüzikolojinin tarihsel kaynakları olan ses kayıt arşivlerinin önemini ortaya koymayı amaçlayan sunuma,  arşiv kaynaklarından elde edilen görsel ve işitsel malzemeler eşlik edecek.

Edison, 1876 yılında fonografı icat ettiğinde, bu ses kayıt cihazının müzik dünyası için de önemli bir buluş olduğunu öngörmüştü. Taşınması ve kullanımı son derece pratik olan bu cihaz, 19. yüzyılın sonundan II. Dünya Savaşı’na kadar kişisel kayıtlar, derleme gezileri ve arşiv çalışmalarında farklı kültürlerin müziklerini kaydetmek üzere kullanıldı. 

İşte, “Fonograf Alanda: Erken Dönem Karşılaştırmalı Müzikoloji Çalışmaları ve Türkiye” başlıklı kitap da dilbilim ve arkeoloji araştırmaları için 20. yüzyıl başında Osmanlı topraklarına gelen iki müzikoloğun çalışmalarına odaklanıyor. Hubert Octave Pernot’nun Sakız Adası’nda ve Felix von Luschan’ın Zincirli’de yaptığı kayıtlar, dönemin müzik kültürüne dair iç görü sağlamakla kalmayıp, bilimsel üretimin sanat üretimiyle nasıl bir etkileşim içinde olduğunu da gösteriyor. Başta Berlin Phonogramm-Archiv olmak üzere, Avrupa’nın dünya müzikleriyle tanışması bakımından büyük önem arz eden ses kayıt arşivlerinin, müzikoloji disiplininin gelişimine etkisinin ele alınacağı konuşmada, konuya hem Avrupa hem Türkiye perspektifinden yaklaşılacak. 

Müzikoloji disiplininin ortaya çıkışını kültürlerarası bir çerçevede sunan “Fonograf Alanda: Erken Dönem Karşılaştırmalı Müzikoloji Çalışmaları ve Türkiye” başlıklı konuşma, 11 Mart Perşembe günü saat 18.00’de Zoom uygulaması üzerinden ücretsiz izlenebilir.

Etkinlik dili Türkçedir. Zoom uygulaması üzerinden gerçekleşecek etkinliğe rezervasyon formunu doldurarak kayıt olabilirsiniz. 

İstanbul Araştırmaları Enstitüsü aynı zamanda bir kütüphane! Beyoğlu Tepebaşı’ndaki İstanbul Araştırmaları Kütüphanesi online randevu sistemi ile Pazartesi’den Cuma’ya 13.30–16.30 saatleri arasında ziyaret edilebilir.