SALT Araştırma'da Yeni Koleksiyon: Nur Koçak Arşivi
Fotogerçekçilik akımının Türkiye’deki ilk temsilcilerinden Nur Koçak’ın 1960’lardan günümüze üretimine odaklanan arşiv koleksiyonu SALT Araştırma’nın sanatçı arşivlerine eklenerek çevrimiçi erişime açıldı.
SALT, Nur Koçak’ın en kapsamlı sergisi niteliğindeki Mutluluk Resimlerimiz’in ardından, sanatçının arşivini dijitalleştirme ve kataloglama çalışmalarına başladı. Koçak’ın arşivi, sanatçıyla iş birliğine dayalı bir süreç sonucu SALT Araştırma’da çevrimiçi erişime açıldı.SALT Araştırma’nın sanatçı arşivlerine eklenen koleksiyon, fotogerçekçilik akımının Türkiye'deki ilk temsilcilerinden Koçak’ın 1960’lardan günümüze üretimine ayrıntılı bir bakış sunuyor. Arşivde, sanatçının yurt içi ve yurt dışında katıldığı sergilerle işlerine dair belge ve görsellerin yanı sıra İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi’ndeki öğrencilik yıllarından eskiz, kroki ve etütleri bulunuyor. Koleksiyon, akademideki hâkim resim anlayışına karşın 1970’lerden itibaren fotogerçekçi resimler üretmeyi sürdüren sanatçının, mecra ve teknik seçimindeki kararlılığıyla şekillenen pratiğini yansıtıyor.
Desen, fotoğraf, davetiye, kupür ve mektup gibi kaynaklardan oluşan ve 984 belgeyi içeren arşiv, archives.saltresearch.org üzerinden incelenebilir.
Sanatçı Hakkında: Nur Koçak, ilk resim çalışmalarını, ilk ve orta öğrenimini tamamladığı TED Ankara Koleji’nde Turgut Zaim’le yaptı. Liseyi bitirdiği Washington’da, soyut dışavurumcu Leon Berkowitz’in öğrencisi oldu. 1960’ta İstanbul’a dönerek Güzel Sanatlar Akademisi Yüksek Resim Bölümü’ne girdi ve önce Adnan Çoker galerisinde, ardından Cemal Tollu ve Neşet Günal atölyelerinde çalıştı. 1970’te Millî Eğitim Bakanlığı’nın açtığı Avrupa Konkuru’nu kazanarak devlet bursuyla Paris’e giden altı kişilik gruptaki tek kadın sanatçıydı. 1974’e dek Paris’te yaşayan Koçak, buradaki ikinci yılında École nationale supérieure des beaux-arts’ta Jean Bertholle’ün duvar resmine yönelik desen atölyesine katıldı. 1971’de düzenlenen Paris Genç Sanatçılar Bienali’nin fotogerçekçilik bölümü Koçak için bir dönüm noktası oldu. Fotoğrafı kaynak olarak kullandığı ilk resimleri, Grand Palais’de Salon d'Automne [Güz Salonu] ve Salon des Artistes Français [Fransız Sanatçılar Salonu] gibi sergilerde yer aldı. Tüketim kültürü, arzu nesneleri ve toplumsal cinsiyet meselelerini sorgulayan Fetiş Nesneler serisine de Paris’te başladı.
Koçak, sanat pratiğinde kadın dergilerinden Hollywood sinemasına heyecan duyduğu, tutkuyla takip ettiği muhtelif konulardan beslendi. Sanatçının, bir dönem bağımsız bir kadın gazetesi olarak yayımlanan Kelebek’teki “Mutluluk Resimleriniz” köşesinden yola çıkarak yaptığı çizimlerle romantizm temalı asker kartpostallarını bir araya getirdiği aynı adlı enstalasyonu, 1981’de düzenlenen 3. Yeni Eğilimler sergisinde Altın Madalya’yla ödüllendirildi. 2017’de 27. İstanbul Sanat Fuarı tarafından Onur Sanatçısı Ödülü’ne layık görüldü. Koçak’ın 1981 tarihli serisinden esinle adlandırılan Mutluluk Resimlerimiz sergisi, 2019’da SALT Beyoğlu ve SALT Galata’da gerçekleştirildi.
SALT Araştırma Sanat Arşivleri
Geniş kapsamlı bir kütüphane ile fiziki ve dijital arşivleri bir araya getiren SALT Araştırma kamuya açık ve ücretsizdir. SALT Araştırma bünyesinde derlenen ve 1.9 milyonun üzerinde belgeyi içeren dijital arşiv koleksiyonları “Sanat”, “Mimarlık ve Tasarım” ile “Kent, Toplum ve Ekonomi” alanlarını kapsıyor. 1950 sonrası Türkiye sanat tarihine odaklanan sanat arşivleri, bu dönemde gerçekleştirilen tarihî öneme sahip sergilerin yanı sıra müze, inisiyatif ve dernek gibi sanat kuruluşlarına ait belge ve görselleri içeriyor. Aralarında Ahmet Öktem, Altan Gürman (Arter iş birliğinde), Cengiz Çekil, Gülsün Karamustafa, Hüseyin Bahri Alptekin, Moni Salim Özgilik, Mustafa Altıntaş, Kutluğ Ataman, Sabiha Rüştü Bozcalı, Serhat Kiraz, Tomur Atagök ve Yusuf Taktak’ın da bulunduğu kapsamlı sanatçı arşivlerini bir araya getiriyor. Mine Sanat Galerisi ile Özer Kabaş, Gürel Yontan ve İpek Duben arşivlerinin dijitalleştirme ve kataloglama çalışmaları ise devam ediyor.