2019 kuru üzerine düşünceler
Bu altıncı sene oluyor. Son 4 sene tahminimiz 12'den vurdu. 2018 kısmen tuttu ama 2018 tahmini için mazerete ve günah çıkarmaya gerek yok-ki olağan üstü bir yıldı-
Ben sene başında dolar kuru tahminimi TL 4.35 olarak yapmıştım.
Yazın başlayıp sonbaharda devam eden fırtına, döviz kurunu inanılmaz seviyelere çıkardı.
Dolar 7 TL'ye göz kırparken, sosyal medya hesabımdan dolar kurunun aslında 4.50 TL olması gerektiğini savundum.
Bugün kurdaki gidişat benim tahminimin doğru istikamette olduğunu söylüyor; ama yıl sonuna yetişmez!
Aslında finans piyasalarında yıl sonu Aralık'ın ortasıdır. Son 2 hafta piyasalar sığ ve uyuşuk olur.
Fakat bürokratik alışkanlıktır, toplum olarak 31.12'ye odaklanmışız bir kere...
ASIL KIRILMA 15 TEMMUZ'MUŞ...
Üzerinden zaman geçince insan daha iyi anlıyor.
Mısır’da Sissi geldi; ama Türkiye’de Erdoğan gitmedi.
Doğu Akdeniz’de taşlar yerine bir türlü oturmadı. Oturmayınca da TL kuru birden siyasi kişilik kazandı ve arkasında olması gereken reel ekonomik ‘Hinterland’dan koptu.
Bir papaz, bir tweet ya da bir telefon, kuru yüzde 5 yüzde 10 oynatır oldu.
Tabii ki Türk ekonomisi spekülasyonlara göğüs gerecek kadar büyük ve güçlü...
Ancak döviz piyasası da bir o kadar sığ ve oynak.
Toplumsal bilinç altı dövize endeksli olduğu için toplum kurla yatıp kurla kalkar oldu.
Bir de ana muhalefet her şeyi bir yana bırakıp iktidara giden yolun ekonomik krizden geçtiğine kendini iyice inandırmış olunca, yaşananlar malum!
1'E 1 OLMASI DA GERÇEKÇİ DEĞİL
Geçtiğimiz yıllarda bir ara sözde uzmanlar çıkıp "dolar kuru 1'e gelecek.." gibilerden demeçler verdiler; ama bu da gerçekçi değildi ve bu tür bir kur hiçbir zaman gerçekleşmez.
Türkiye ekonomisinin göstergeleri, duruşu ve belli sorunları içermesi bizi kurda daha yüksek seviyelere çekiyor.
BİR HAKSIZ KAZANÇ VAR
Ülkelerin dış borç sağlığını gösteren bir termometre var. Adı: CDS, ülkenin para batırma riski.
Son bir senede bu prim 100 baz puanı arttı.
Oysa ki Türkiye dış borcuna en sadık ülkelerden biri.
Lenin Çar’ın borçlarının üstüne yatarken...
Cumhuriyet'i kuran Gazi Mustafa Kemal Atatürk Osmanlı’nın borcunu son kuruşuna kadar ödedi. (Son ödeme 1954'dür)
Sağ-Sol çekişmesinin yaşandığı 70'li yıllarda ekonomi darmadağın olmuştu ve Türkiye 70 sente muhtaç durumdaydı. O zaman yaratılan DÇM hesapları 1990'larda, Özal zamanında son kuruşuna kadar ödenmiştir.
Sormak gerek... Son bir senede Türkiye'nin hangi dış borcu ödenmedi de sigorta primleri yüzde yüz arttı.
Spekülasyon yoluyla birileri bir şeyler götürüyor. Bunu böyle bilin!
HER ŞEY GÜLLÜK GÜLİSTANLIK MI ?
Tabii ki değil. Türk ekonomisinin ciddi sorunları var.
Yapısal reformlara gidilmesi gerek, mali disiplini sağlam kazığa bağlamak gerek, kısacası gerek oğlu gerek.
Türkiye’nin sosyal sorunlardan uzak durması için en az yüzde 5 büyümesi şart.
Bu büyüme oranının sürdürülebilir olması için yapısal reformların adım adım yürütülmesi şart.
2019 KURU NE OLUR?
Dünyada bir kargaşa var.
ABD-Çin kapışıyor.
Avrupa'da durum karışık.
Rusya fırsat kollayan tilki.
Sonuçta Türkiye’de bu olumsuzluklardan nasibini alacak.
Dünya finans piyasalarından fazla istikrar beklememek gerek.
Bu sene kur tahmini ortamını Amerikan Futbol topu benzetmesiyle açıklamak istiyorum.
Amerikan futbol topu yassı elips biçimindedir. Havada kurşun gibi dönerek gider. Yere düşünce ne tarafa zıplayacağını kestirmek zordur.
İşte dolar kuru da 2019'da benzer ortamda hareket edecek. Nereye yöneleceğini kestirmek zor.
Basit bir mantık yürütürsek ve yukarıda sözünü ettiğim 4.50 kurunu esas alırsak iki ekonomi arasındaki enflasyon farkı, faiz getirisi ve risk primi 2019 sonunda bizi 125 kuruş farka taşır.
Gerçekçi kur 4.50 + 1.25 bizi 5.75 rakamına ulaştırır.
Benim yıl sonu tahminim 1 Dolar = TL 5.75.
Son Söz: Kültürümüzün bir parçasıdır. İyi gelir Allah’tan kötü gelir kuldan misali, siz yine de kendi hesabınızı kendiniz yapın. Yatırımlarınızda kendi kararlarınızı kendiniz alın.
Engin Civan / 17.12.2018