Amerika'da yaşamaya karar vermeden önce bilmeniz gerekenler

Bakıyorum da herkes her şeyden şikayetçi Türkiye'de... 

Ekonomiden, hayat pahalılığından, asgari ücretin düşük olmasından...

Hal hatır sormak için Türkiye'den kimi arasam, kiminle konuşsam aynı konudan dert yanıyor: 

"Öldük, bittik, mahvolduk; sakın döneyim deme Türkiye'ye, keyfine bak Amerika'da..." 

Herkes bu kadar mı Niobe olur!              

Evet, ben Amerika'da keyfime bakıyorum.

 Arkadaşlarımın orada bu ağlamalı halini işittikçe de ruhsal bunalım belirtileri başladı bende. 

 Geçim sıkıntısı çeken arkadaşlarım adına üzülmekten başka da bir şey gelmiyor elimden.  

Geçen gün oturdum ve kendi kendimi muhakeme ettim. 

'Türkiye'de yaşayan arkadaşlarımdan gerçekten daha mı şanslıyım?' sorusuna cevap aradım uzun bir süre... 

Konuyu maddelere ayırdım:
-Ekonomik yönden daha mı iyi durumdayım?
-Türkiye'de hayat pahallı da Amerika'da çok mu ucuz?
Bunları düşünmek, küçük çaplı da olsa konuya yönelik bir araştırma yapma ihtiyacını doğurdu haliyle. 
Şimdi, izninizle yanıt aradığım soruların ışığında yaptığım araştırmanın sonuçlarını paylaşmak istiyorum siz değerli okuyucularımla. 

Eğer yazımı sonuna kadar okuma zahmetinde bulunursanız;  Amerika'nın zannedildiği gibi bir 'harikalar diyarı' olup olmadığına birlikte karar vermiş olacağız. 

Bendeniz, Amerika'nın ekonomik düzeyi en yüksek eyaletlerinden biri olan Maryland'da yaşıyorum. 

Maryland'ı tanımlamak adına kabaca bir örnek vermemiz gerekirse şöyle diyebiliriz: Eyaletin bütçesi, Türkiye bütçesinin aşağı-yukarı üç katı büyüklüktedir. 

Demokrat Partili ve ekseriyet bakımından Yahudi asıllı vatandaşların yoğunluğu ve yerel yönetimlerde etkin olması sebebiyle uzun süredir demokratlar tarafından yönetilmektedir .               
Burada şirket ve kişisel vergilerin yüksektir. Ancak siyasal eğilimleri 'Halkçılık' olan Demokratların idaresindeki yerel yönetimlerin 'sosyal devlet' anlayışıyla yönetildiğini söyleyebilirim. 

Ayrıca kişisel haklara da büyük önem verilir. Hele bir de kadın iseniz; bütün kapılar sonuna kadar açılır burada. 

Öyle ki devlet ihalelerinde bile öncelik iş kadınlarına ait olan şirketlerindir. Her türlü kolaylık sağlanır kadınlara. Dahası, sosyal yardımlarda da öncelik kadınlarındır. 

Maryland'da yaşayan biri olarak eşinizden ayrılmaya karar verdiyseniz, bu kararınız aynı zamanda bittiğinizin ilanıdır.  

Maryland'da eğer evsiz bir insan görürseniz, bilin ki o kişi muhakkak karısından ayrılmış biridir. 

Çünkü buradaki kanunlar gereği, karısından boşanan bir erkek, aynı gün kapının önünde bulur kendisini. 

Ha... İyi bir meslek ve çocuk sahibiyseniz, çocuklar 18 yaşına gelene kadar eski eşinizin kölesi olarak çalışma hayatına devam edersiniz. Yine  Maryland kanunları gereğince, maaşınızın büyük bir kısmı da otomatik olarak kesilir. (ALIMONY)              

Gelelim asgari ücrete...

Burada asgari ücreti hak edebilmeniz için haftada 40 saat çalışmanız gerekiyor. Saat ücreti olarak da $13.00 verilmektedir.

 40 saatten fazla çalıştırdığınız takdirde de  extra her saat için 1.5 misli ücret ödenmesi kanuni zorunluluktur.

43 saat çalışmış bir işçiye o 3 saat için extra olarak 3×19.5=$58.50 esas maaşına  eklenerek (vergisi kesildikten sonra) ücretliye ödemesi yapılır. 

Çalışan tüm haklara sahiptir. Çalışanlar hastalık ve bayram izinlerinden yararlanır. 

Amma velakin çalışanların hiçbir sağlık güvenceleri yoktur. 

Çalışan sayısı 7 kişiden fazla olan işyerlerinde, işletmeyi çalışanlar için cazip kılmak isteyen işletmeler; özel sağlık sigortalı çalışanlarına prim desteği sağlayabiliyor. 

Bir senelik sigorta ücreti; ortalama şirket elemanlarının sayısına göre $6000.00 civarındadır. 

Bu ücretin yarısı çalışan diğer yarısı da işveren tarafından yatırılır.  

$3000/12= $250.00 dolar; evli ve çoçuklu iseniz $450 aylık sağlık ücreti ödemeniz gerekmektedir.                

Bir de tüm herkesin bildigi part time çalışanlar vardır. 

Haftada 20 saat çalışan part time işçilerin hiçbir güvenceleri yoktur. Üstüne üstlük 20 saatten fazla çalıştırılmalarına rağmen ücretlerini 13 dolar üzerinden alırlar. Hak etmelerine rağmen ekstra mesai ücreti alma gibi bir şansları da yoktur. Anlayacağınız modern köleliğin ta kendisi...

Buradaki emekçi kesimin tek bir iş ve maaş ile hayatlarını idame edebilme şansları yoktur. 
Tek maaş yeterli olmadığı için de kahir ekseriyetin 2'nci bir işte çalışmak zorunda kaldığını söyleyebiliriz. 

Zira ev sahibi olmak, otomobil almak, memleketinizde yatırım yapmak istiyorsanız, 2'nci bir işte çalışmak zorundasınız burada. 

Nitekim haftada 40 saat çalışarak belki geçiminizi sağlayabilirsiniz ancak o gelirle ne ev ne de otomobil sahibi olabilirsiniz. 

Hatta ve hatta iyi bir ev ile lüks bir otomobil almak istiyorsanız, sadece 2 farklı işyerinde çalışmanız yetmez; eşinizin de mutlaka çalışıyor olması gerekir. 

Maryland'da ortalama bir apartman dairesi: $350000 dolar.

Bitişik evler (townhouse) aşağı-yukarı: $450,000 dolar. 

Bahçeli villalar da $550,000 dolar ile 9,000,000 dolar arasında seyir ediyor. 

Kabaca bir hesap yapacak olursak...

Asgari ücret karşılığında ayda 160 saat çalışan bir işçinin brüt maaşı:160× $13.00= $2,080.00 dolar.

Vergiler ve sağlık sigorta bedeli düşüldükten sonra aylık net gelir; $ 2080-vergi ortalama $500 +sigorta bedeli $250= net $1,330.00 dolardır. 

Netice olarak ev satın alma şansı yoktur.

Hatta ve hatta sigorta bedelini ödememeyi tercih etmekle beraber yaşamlarını sağlık sigortası olmadan sürdüren insanların sayısı oldukça fazladır. Sağlık sigortasından vazgeçmek zorunda kalanlar insanlar, hayatı idame için hayatlarını riske almaktadırlar. 

Maryland,  sosyal yardım noktasında  Amerika'nın en iyi eyaleti olmasına rağmen, buradaki sağlık güvencesi de sınırlıdır. Sağlık desteğinden anneler, çocuklar ve 65 yaş üstü vatandaşlar yararlanabilmektedir. Gerisi Allah'a kalmıştır.

Karı-koca çalışıldığını farzedersek, eve giren net asgari ücret $2060.00 dolardır.         

Bir beyaz yakalı maaşlı bir kişi ortalama $35000 senelik ücret almaktadır. Bu ücret, buradaki en popüler mesleklerden biri olan polisliğe yeni giren bir memurun aldığı ücrettir. 

Zannederim yazımı okuyanlar hemen telefonlarından veya kafalarından, ücretin kaç Türk lirasına tekabül ettiğini hesaplamışlardır bile.           

Yani aylık $35,000/12=$2,917.00 -500-250=$2,167.00 
Eşi de çalışıyorsa $4,334.00 net maaş eve girmektedir.

Örneğin, %4 faizle 30 yıl ödemeyle aldığım townhouse 3 katlı bitişik evimin yarısı ve 15 senelik kalan bakiye $230.000 dolar kalan paranın sigorta bedeli dahil aylık ödeme $1,277.00 dolar iken yeni ev alacak kişinin $500,000  dolarlık bir ev alabilmesi için %10 peşin  geriye kalan $450,000 dolar için aylık ödemesi $2300.00 civarıdır. 

Bu da sizin kredi skorunuza göre bu ödeme miktarı artabilir veya kesilebilir. Yani $4334 - $2300= elinizde kalan aylık ücret $2334.00 dolardır.            

Tabi ki daha bitmedi!

 Amerika'nın ne kadar büyük bir coğrafya olduğu malumunuz!

Evinizden en yakın süper markete gitmek için en az 2 kilometre yol gitmeniz gerekiyorsa, mutlaka bir otomobil sahibi olmak zorundasınız. 

Bu da ikinci bir kredi ödemesi demektir. Zorunlu sigortası başta olmak üzere aracın diğer masrafları da cabası. Özetle arabanın marka ve modeline göre, bir aracın ortalama gideri: $300.00! Benzin, yağ değiştirme ve diğerleri $500 dolar ile $750.00 civarındadır.

Biz en düşüğünü alırsak, $2,300-$500.00=$1800 dolar; ev ve taşıt ödemelerini düştükten sonra cebinizde kalan paradır.

Elektrik, su, telefon ve internet ücreti gibi evin zorunlu giderlerini de kabaca hesaplayacak olursak...

Kendi ailemden örnek vereyim, biz 3 kişilik bir aileyiz. 

Faturalarımı görmek isteyen olursa, özelden gönderebilirim. 

Elektrik $90.00 ortalama, su $90.00, internet,tv bedeli $150.00 ve cep telefon (3 kişi)$170.00 + $120 3 telefon aylık ödemesi 2 senede ödenir. 

Peşin telefon alma ve degistirme lüksümüz yoktur. Yani toplam gideri hesaplarsak $620.00 bulur. Kalan paradan düşersek,  $1800 -620.00=$1180.00 elimizde vardır.             

Giderler bitmiyor tabii ki...

Evinizin aylık aidatı  $120.00. 

Bir de üç kredi kartın minimum  payment $50 dolardan eklersek, toplam $270.00 giderimiz olmaktadır. 

Bunu da $1180-$270.00=$910.00 elimizde kalır. 

Tabii ki taş yiyeceğimize göre, sıra mutfak alışverişine geldi.

Bunu da haftaya ayrıntılı yazacağım. Sağlıcakla kalın. Sakın unutmayın sadece ve sadece  $910dolarımız kaldı!      

Kadir Denk / ABD  / 10. 02. 2021