Covid-19 Hastalığını Atlattıktan Sonra Neler Oluyor?
SARS-CoV-2 virüsünün sebep olduğu Covid-19 hastalığı, ilk iyileşmeden sonraki haftalardan aylara kadar olan süre zarfında Uzamış/Uzun Covid(Long/Post Covid) olarak adlandırılan sekel ve diğer tıbbi komplikasyonları (sorunları) içerebilmektedir.
Kalıcı Belirtiler Oluşabilir
Yani Covid-19 hastalığından kurtulduktan sonra temel sağlık çizgisine tam olarak dönülememesi ve kalıcı belirtiler, bulgular veya anormal klinik farklılıklar potansiyel olarak hastalığın uzun vadeli etkilerinin olabileceğini düşündürür.
Şöyle sınıflandırabiliriz: Kardiyovasküler: miyokardit, perikardit, solunum: akciğer fonksiyon anormallikleri, böbrek: akut böbrek hasarı, dermatolojik: döküntü, saç dökülmesi, nörolojik: Baş ağrısı, dikkat bozukluğu, koku ve tat almada bozukluk, uyku bozukluğu, hafıza sorunları, ve psikiyatrik: depresyon, anksiyete, ruh halindeki değişiklikler sayılabilir.
Covid-19 enfeksiyonunun en yaygın 5 uzun vadeli etkisi ise şunlardır: Yorgunluk (%58) (kadınlarda daha yaygın) , baş ağrısı (%44), dikkat bozukluğu (%27), saç dökülmesi (%25), nefes darlığı (%24) Bu tür değişiklikler çoğunlukla şiddetli ve kritik Covid-19 hastalığından kurtulan kişilerde bildirilse de hastaneye yatma gereksinimi olmayan hafif enfeksiyonlu bireylerde de uzun vadeli etkiler olarak meydana gelmiştir.
Covid-19 Neden Uzun Süreli Etkilere Sahiptir?
Bazı hastaların COVID-19'dan sonra uzun süreli belirtiler yaşamasının nedeni belirsizdir. Bu, genetik yatkınlık, hastanın yaşı, enfeksiyonun dozu ve yolu, anti-enflamatuar hücrelerin girişi ve proteinler, eşzamanlı enfeksiyonların varlığı, çapraz reaktif maddelere geçmişte maruz kalma dahil viral enfeksiyonun sonucunu etkileyen konakçı kontrollü faktörlerle kısmen açıklanabilir. Dolayısıyla Covid-19 hastalığını atlatan kişilerin belirtilen şikayetlerin olması ve devam etmesi durumunda sağlık merkezlerine gecikmeden gidilip şikâyetleri doğrultusunda ilgili branşlarda muayene edilmeleri son derece önemlidir.
Uzm. Dr. Ali İhsan Çarkanat
Göğüs Hastalıkları Uzmanı