Dünün Güzel Foça'sı...

Gönlü Foça sevdası dolu, basiretli, becerikli, çalışkan yöneticilerin önemi!..

   Benzer bir yazıyı 3-4 sene önce yazmış ve yayınlamıştım. İlgi görmüş ve  çok okuyanı olmuştu. O gün yazılanlar sanki bu günleri işaret ediyordu. Bu bağlamda yazıyı güncelleyerek yeniden yayınlamak istedim.

 DÜNÜN GÜZEL FOÇA’SI
 İzmir giden  anayol duble değildi. Gidiş- gelişli ve dar olduğu için bu günden daha zordu. Çiğli’den Menemen’e kadar yapılaşma yoktu.  Tenha idi .  Özellikle  arabası ile İzmir’e gidenler. dönüş yolculuğunu gecenin karanlığına bırakmamaya özen gösterirdi. Olası bir aksaklık halinde, yolların tenhalığı  karanlıkta ürkütücüydü. Foça’nın nüfusu yaklaşık 2850 kadardı. Elektrik ve su abonesi ise 740 civarındaydı. Tellerine kuş konduğunda iki damla yağmur yağdığında giden elektriğide belediye dağıtırdı. Evler birbirinden elektrikte çeker, boru döşer su da alırdı. Kış aylarında sular daha çok kesilirdi. Yağmur toprağı yumuşatır borular yerinden oynar, ardından patlar, dolaysıyla sıkca ve saatlerce  sular da giderdi.  Çöpler üstü açık traktör römorku ile taşınır, yazın sıcağında aşırı derecede kokardı. Şimdiki Pehlivanoğlu’nun bulunduğu alanda pazar kurulurdu. Pazar 2- 3 saat sürer ve yeterli olurdu. Yeni Foça – Foça arasındaki asfalt yol yoktu. Onun yerine, dar ve toprak bir yol vardı. Bedesten’in yerinde ise, ören halinde eski tuz depoları bulunmaktaydı. Belediye burada kömür dağıtırdı. Kömürünü alan bayram sevinci yaşardı. Buna rağmen herkes mutluydu. Herkesin birbirini tanıdığı, birbiri ile akraba olduğu, yolda görünce güler yüzle selam verdiği, dayanışma ve yardımlaşmanın yaşandığı, akşamları ailelerin birbirlerini ziyaret ettiği, kapıların kilitlenmediği bir Foça vardı. Kısaca o zaman Foça’yı yönetmek çok daha kolaydı. 

BUGÜNLERE GELİNDİĞİNDE...
Foça göç aldı, yerleşim alanları genişledi. Belde ve köyleri, birer mahallesi oldu, Büyükşehir hudutlarına dâhil edildi. İmar planları onama yetkisi Büyükşehire geçti. Nüfus arttı, pazaryeri değişti, kısmen kanalizasyon yapıldı, arıtma devreye girdi. Büyükdeniz’de yat bağlama planlaması, balıkçı barınağı yapıldı. Elektrik, su ve telekomünikasyon altyapısı yenilendi. Uydu ve internet yayınları yaygınlaştı. Komşuluk ilişkileri azaldı, arkadaşlıklar yerini internete bıraktı. Araç sayısı çoğaldı, otopark talebi arttı. “Herkes birbirine yabancı oldu ve kapılar kapandı, kilitler vuruldu. 

BUNDAN SONRA NE OLACAK?
1- Güneyden: Foça kendi içinde bu değişikliği yaşarken, gelişmeler Foça’nın dışında da devam ediyordu. Son 20 yılda Çiğli ile Menemen arası konutlar ile dolup taştı. Şimdilerde Menemen – Buruncuk arası hızla yapılaşmaktadır. Yakın bir gelecekte Güneyden (İzmir’den) yoğun biçimde gelecek olan nüfus ve yapılaşma artışı, Foça’nın doğal güzelliklerini ve yaşama alışkanlıklarını, en başta tarım alanlarını, turizmini ve denizini tehdit etmeye başlayacaktır. İzmir nüfusunun türlü nedenlerle hızla artması, Foça’nın Büyükşehir hudutları dâhiline alınmış olması, güneyden gelecek baskıyı yoğunlaştıracak, karşı durulamaz hale getirecektir. Foça’nın yaşayabileceği sorunlar bununla da sınırlı kalmayacaktır. Foça esas baskıyı, başta Kozbeyli ve Yeni Foça olmak üzere kuzeyden gelen dayatma ile yaşayacaktır.

2- Kuzeyden: Geniş bir açıdan bakılacak olursa, uzun zamandan beri Foça bu tehdit ile yaşamaktadır. 1970’li yıllarda Aliağa gelişim projesi planlandı. Plan içerisinde yer alan limanlar, gemi söküm tesisleri, demir ve çelik fabrikaları, Petkim tesisleri vardı. Planlamadan hemen sonra inşaat faaliyetleri başladı. Bu bölgede yaşayan sade vatandaşlar başta bu gelişmelerden çok memnundu. Çünkü toprakları değerlenmiş ve istihdam doğmuştu. Ancak topraklarını satan insanlar, açılan iş yerlerine istihdam edilmedikleri için hayal kırıklığına uğramışlardı. Ayrıca özellikle demir ve çelik fabrikalarının yıllarca baca yapmak yerine dumanı doğaya salmaları karşısında, yalnız insan sağlığını tehdit etmiyor, çiftçinin başta zeytin olmak üzere her türlü tarım ürününe zarar veriyordu. Söz konusu, duman hakkında hâlâ yapılması gereken çok iş vardır. Kurulan tesislerin üretimi için gerekli enerjinin temini noktasında, termik santral ve cüruf döküm alanlarına ihtiyaç doğması Foça ve çevresinde yaşayan insanlar için bardağı taşıran son damla olmuştur. Yöre halkı termik santraline ve planlanan cüruf döküm alanlarına şiddetle karşıdır. Bugün Foça’nın tarımı, turizmi, denizi ve doğası için büyük bir tehdit olduğu artık gözle görülür durumdadır. Bu gelişmelere bile yeteri kadar direnemeyen Foça’yı başka dayatmalar ve tehlikeler de beklemektedir. Bunların başında Dünya’nın sayılı büyük limanlarından biri olarak planlanan ve şu anda yapımı devam eden, Çandarlı limanı ve limanın yan etkileri olacaktır. Bilinen o ki Singapore, Rotterdam, South Loisiana, Shanghai, Hong Kong limanlarının yerleşim, işleyiş ve çevresine bakıldığında, malların nakliyesi için muazzam yol ağlarının olduğunu görürüz. Depolar, idari binalar, deniz nakliyat şirketleri, aracı kuruluşlar, tır ve konteynır parkları, çevrede yarı mamul imalathaneleri, oteller, yeme- içme, eğlence yerleri, yönetici ofisleri, araç parkları ve akla gelmeyecek yüzlerce değişik durumlar ve gelişmeler Aliağa, Çandarlı, Şakran, Yeni Şakran, Çaltıdere ve Ömerli Köyü ile beraber, kuzeyde Dikili’yi, güneyde Foça ve köylerini, kendi gelişim ve yayılma dinamikleri içerisinde sarıp sarmalayacaktır. 

3- Doğudan :Bunların yanı sıra yapımı sürmekte olan İstanbul-İzmir otobanı bittikten sonra İzmir ile İstanbul arası 3.5 saate inecektir. 20 milyonluk şehrin İzmir aksına doğru daha da çoğalacak olan otomobil sayısı ile Foça’ya olan talep çok daha fazla olacaktır. Bu gelişmeler beklenenden çok hızlı gerçekleşecektir. Dolayısıyla Foça kuzey- güney ve doğudan üç boyutlu baskıya maruz kalacaktır. 

BU GELİŞMELERE KARŞI, BUGÜNDEN NELER YAPILMALIDIR ?
Yukarıda pek çok eksiği ile birlikte kaleme aldığım gerekçeler bir gerçektir. Bu gerçeklere karşın, üçbin üçyüz yıllık tarihi olan ve aynı tarih üzerinde yaşanan Foça’yı, layık olduğu şekilde gelecek nesillere onurla taşımak için, 21.yy’ın temel ihtiyaçlarından bir tanesi, vizyon sahibi yöneticilerdir. Hayatın her alanında, geleceği iyi analiz eden, üzerine uzun vadeli, faydalı ve kalıcı planlar yapabilmeyi becerebilen yöneticilere bugün daha çok ihtiyaç duyulmaktadır. Ancak böyle vizyon sahibi yöneticiler, bir taraftan tüm mahalleleriyle birlikte Foça’nın günlük sorunlarını çözerken, diğer taraftan da uzun vadeli bakış açısıyla Foça’nın elli - yüz yıllık geleceğine yön verebilirler. Foça ve çevresi için, bunun gereğine, geçmiş yılara göre, bu gün daha çok inanmaktayım. Teknoloji, iletişim, haberleşme, ulaşım Dünya’yı küçük bir fanusa dönüştürmüştür. Modern ve çağdaş dünya içinde Foça’nın  köklü tarihiyle varlığını asırlarca bozulmadan sürdürebilmesi için, halkına hizmet vermeyi seven, göğsü vatan sevgiyle kabarmış, gönlü Foça sevdası dolu, basiretli, becerikli, çalışkan yöneticilerin varlığı çok önemlidir.. Dünyada ve çevremizde, her türlü gelişmeyi önceden sezerek yapılması gerekenleri zamanında tespit eden; bunları plan ve projeye bağladıktan sonra kaynaklarını da bulan, vizyon sahibi yöneticiler sayesinde bu günkü sorunların üstesinden gelinmesi ve gelecekle ilgili kaygıların ortadan kaldırılması mümkün olur. Demokrasiyi içine sindirmiş, ekip anlayışından nasibini almış, öngörüsü yüksek, çalışkan ve tarafsız  yöneticiler  elbette Foça için bir kazançtır.

Sebahattin Karaca