HANİ YARISI DEVLETTENDİ!

Çiftçimiz 2017 yılını, mazot desteğinin artırılacağı ve hatta yarısının devlet tarafından karşılanacağı müjdelerini işiterek geçirdi. Bu konu gerçekten de çok önemliydi. Zira, Adalet ve Kalkınma Partisi tarıma verdiği toplam desteğin neredeyse tamamını, çiftçinin üretimde kullandığı mazotun vergisi ile geri alıyordu.

Çiftçi tarımda yılda yaklaşık 3,5 milyar litre mazot kullanmaktadır. 2017 yılına 4,59 TL fiyatla başlayan mazot yılı 5,09 TL`den kapattı. Mazot fiyatını bu iki rakamın ortalaması olarak kabul edersek, çiftçi 2017 yılında kullandığı mazota yaklaşık 4,84 TL x 3,5 milyar litre = 17 milyar TL ödedi.

Lüks otomobillerde olduğu gibi çiftçinin de traktöründe kullandığı mazotun yaklaşık %60`lık kısmı vergidir. Buna göre çiftçinin 2017 yılında mazota ödediği 17 milyar TL`nin 10,2 milyar TL`lik kısmı vergidir. Tarımsal destekleme ödemeleri kapsamında 2017 yılında çiftçiye 12,7 milyar TL destekleme ödemesi yapıldığı dikkate alındığında bunun 10,2 milyar TL`lik kısmının sadece mazotun vergisi olarak geri alındığı ortadadır.

Mazot destekleme ödemesi (TL/da)

2017

2018

Artış (%)

Buğday, Arpa, Yulaf, Tritikale

13

15

15

Çeltik, Pamuk

36

40

11

Nohut, Mercimek, Kuru Fasulye

11

14

27

Aspir

11

12

9

Yağlık Ayçiçeği, Soya Fasulyesi, Dane Mısır, Patates

17

19

12

Kanola, Soğan, Yaş Çay, Fındık, Yem Bitkileri ve Diğer Ürünler

9

10

11

Nadas

5

6

20

Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre 2017 yılı enflasyonu %11,92 olarak gerçekleşti. Aynı süreçte mazot fiyatındaki artış da %11 düzeyinde oldu. Şubat 2018 mazot fiyatı ile kıyasladığımızda ise mazotun fiyat artışının %12,7 düzeyinde olduğunu görüyoruz.

2018 Yılında Yapılacak Tarımsal Desteklemelere İlişkin Bakanlar Kurulu Kararı 26 Şubat 2018 tarihli Resmi Gazete`de yayımlandı. Alan bazlı destekler kapsamında olan mazot desteğinin bir önceki yıla göre %9 ile %27 arasında artırıldığı görülmektedir. Aşağı yukarı enflasyon oranında artırılmıştır.

Maliye Bakanlığı, Muhasebat Genel Müdürlüğü`nün verilerine göre 2017 yılında çiftçiye 700 milyon TL mazot desteği ödemesi yapıldığı görülmektedir. Buna karşın, çiftçiye ödenen bu miktar %100 hatta %500 oranında artırılsa bile bırakın mazot masrafının yarısını karşılamasını, devletin mazottan aldığı verginin yarısını bile karşılayamadığı açıkça ortadadır.

Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü tarafından 2007 yılında yayımlanan "Tarımda Mazot Kullanımı ve Mazot Destekleri" isimli çalışma raporunda tarımda yaklaşık 1,3 milyar litre mazot kullanıldığı belirtilmektedir.

Bu miktar üzerinden yapılan hesaplamaları tekrarlar isek çiftçi 2017 yılında kullandığı mazota 4,84 TL x 1,3 milyar litre = 6,3 milyar TL ödedi. Kullandığı mazot üzerinden de 3,8 milyar TL vergi ödedi. Bakanlığın kendi eski verileri ile dahi artırılan mazot desteğinin tarımsal üretimde kullanılan mazotun yarısını, hatta vergisinin yarısını karşılamaktan çok uzak olduğu açıkça görülmektedir.

Konuyu ürün bazında değerlendirirsek; çiftçi 1 dekar pamuk üretiminde 25 litre mazot kullanmaktadır. Mazotun 26 Şubat 2018 tarihi itibarıyla fiyatının 5,16 TL olduğu üzerinden hesapladığımızda 1 dekar pamuk üretmek için çiftçi 25 litre x 5,16 TL = 129 TL`lik mazot harcamaktadır. Bakanlar Kurulu Kararı ile pamuk üreticisine ödenecek mazot desteği miktarı ise 40 TL`dir. Görüldüğü üzere verilen destek pamuk üreticisinin bırakın yarı mazot masrafını karşılamasını, masrafının %30`unu ancak karşılamaktadır.

"Mazotun yarısı devletten" söylemi ile çiftçi umutlandırılmıştır. Ancak, çiftçinin 2018 yılı mazot desteğinin sadece enflasyon oranında artırılmış rakamlardan ibaret olduğu bilinmelidir.

Ahmet ATALIK

TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası

İstanbul Şube Yönetim Kurulu Başkanı