Bergama'nın Geleneksel Zülbiye Tatlısı, Ramazan Sofralarının Vazgeçilmezi Olmaya Devam Ediyor

Bergama'nın Geleneksel Ramazan Tatlısı Zülbiye, Yine Yoğun İlgi Görüyor

Tahsin TUNA / Bergama 
Bergama’da Ramazan ayının vazgeçilmez tatlarından biri olan zülbiye tatlısı, her yıl olduğu gibi bu yıl da vatandaşların yoğun ilgisini görüyor. İlçenin en meşhur tatlı noktalarından biri olan İstiklal Meydanı’ndaki Helvacı Salepçi Oğlu’nda, öğle saatlerinden itibaren başlayan kuyruklar, akşam ezanına kadar devam ediyor.

İftar sofralarını tatlandırmak isteyen Bergamalılar, zülbiye tatlısını alabilmek için uzun süre sırada beklemekten çekinmiyor. Kimi zaman yoğun ilgi nedeniyle tatlı erken tükenirken, yetişemeyenler bir sonraki gün için erkenden sıraya giriyor. Geleneksel olarak hafif, çıtır ve şerbetli yapısıyla bilinen zülbiye, Ramazan ayında iftar sofralarının en sevilen lezzetlerinden biri olmaya devam ediyor.

Bergama’nın Tatlı Mirası: Zülbiye'nin Hikâyesi

Bergama’nın dar sokaklarında, taş fırınların ve şerbet kokularının arasında, Ramazan ayında dillere destan olan bir tatlı vardır: Zülbiye. Kimi, bu tatlının İran ve Osmanlı mutfağından geldiğini söyler, kimi ise Bergama’ya özgü bir dokunuş kazandığını anlatır. Peki, Zülbiye nasıl Bergama’nın Ramazan geleneği haline geldi? İşte tatlının köklü geçmişine dair anlatılan hikâye…

Doğu’dan Batı’ya Tatlı Bir Yolculuk

Zülbiye, aslında binlerce yıl öncesine dayanan bir tatlıdır. Rivayet odur ki, Abbasi Halifesi Harun Reşid döneminde, Bağdat’ta bu tatlı pişirilir ve sarayın sofralarını süslerdi. İran ve Arap mutfağında da kendine yer bulan Zülbiye, Osmanlı’nın genişlemesiyle Anadolu topraklarına ulaştı.

Osmanlı’nın ticaret yolları üzerinde önemli bir merkez olan Bergama, bu kültürel akıştan payını aldı. 16. yüzyılda, Osmanlı sarayına şekerleme ve tatlı üreten ustalardan biri olan Ali Usta, bir Ramazan ayında Bergama’ya gelir. Buradaki esnafla tanışır, geleneksel tatlılarını dener ve bir gün eski tarifleri anımsayarak özel bir hamur hazırlar. Kızgın yağda ince halkalar halinde kızarttığı hamuru, bal ve gül şerbetine batırır. Ortaya çıtır çıtır, bal gibi tatlı bir lezzet çıkar.

Zülbiye Bergama’ya Özgüleşiyor

Ali Usta’nın tatlısı kısa sürede Bergama halkının beğenisini kazanır. Ramazan aylarında iftar sofralarına konuk olur, cami avlularında hayır sahipleri tarafından dağıtılır. Bergamalılar, bu tatlının yapımını zamanla kendi yöntemleriyle geliştirerek farklı şerbetler ve un karışımları ekler. Böylece, Bergama usulü Zülbiye ortaya çıkar. Özellikle Osmanlı döneminde Bergama’da bulunan ticaret yolları sayesinde, tatlının namı çevre illere yayılır. Bergama pazarlarında satılan Zülbiye, İzmir’den Balıkesir’e kadar yolculuk eder. Ancak Bergama halkı, bu tatlının en güzel halinin kendi topraklarında yapıldığına inanır.

Günümüzde Zülbiye Geleneği

Bugün Bergama’da Ramazan ayı geldiğinde, fırınlardan ve tatlıcı dükkânlarından şerbet kokusu yükselir. Zülbiye, hâlâ geleneksel tariflerle hazırlanır ve eski usulle şerbetlenir. İftar sofralarını tatlandıran bu eşsiz lezzet, yüzyıllardır süregelen bir miras olarak yaşatılır.
Bergama’ya yolunuz düşerse, Ramazan ayında bir sokak tatlıcısına uğrayın ve bir tabak sıcacık Zülbiye’nin tadını çıkarın. Kim bilir, belki de bir zamanlar Ali Usta’nın yaptığı tatlıdan bir parça yiyormuş gibi hissedersiniz…