Çevre Mühendisleri Odası İzmir Şubesi'nden Körfez'deki Çevre Felaketi Hakkında Açıklama

İzmir Körfezi'nde Çevresel Alarm

İzmir'de son günlerde yaşanan alg patlaması ve Bayraklı ilçesi sahilinde kıyıya vuran ölü balıklar, çevresel endişeleri bir kez daha gündeme taşıdı. TMMOB Çevre Mühendisleri Odası İzmir Şubesi tarafından yapılan yazılı basın açıklamasında, 1980'li yıllardan bu yana körfezde yaşanan sıcaklık değişimleri ve buna bağlı olarak ortaya çıkan alg üremesi sorununun, körfez kirliliği ile ilgili soruları beraberinde getirdiği belirtildi.

Alg Patlaması ve Balık Ölümleri

Açıklamada, normal bir deniz suyunda bulunması gereken plankton popülasyonunun, sıcaklık artışıyla birlikte deniz suyundaki azot ve fosfor gibi maddelerin fazlalığı sonucu alg oluşumuna yol açtığı ve bu durumun deniz suyunun renginde değişikliklere neden olarak oksijen seviyesinin düşmesine ve sonuç olarak balık ölümlerine neden olabileceği ifade edildi. Ancak, bu durumun kök nedeninin iklim değişikliği veya besin maddesi fazlalığı değil, aynı zamanda organik kirlilik olabileceği üzerinde duruldu.

Yetkili Kurumlar

Çevre Mühendisleri Odası İzmir Şubesi, konuyla ilgili olarak İl Tarım ve Orman Müdürlüğü, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü, İzmir Büyükşehir Belediyesi ve İZSU Genel Müdürlüğü tarafından yürütülen çalışmalar ve alınan numunelerin analiz sonuçlarının paylaşılmasını beklediklerini belirtti. Aynı zamanda, deniz suyu kalitesinin düzenli olarak izlenmesi ve gerekli önlemlerin alınması gerektiğine dikkat çekildi.

Kirlilik Kaynakları

Yeterince arıtılmamış evsel ve endüstriyel atıksu deşarjları, taşınan kirleticiler, körfezdeki gemi trafiği, gemi söküm tesisleri, endüstriyel tesisler ve balık çiftlikleri gibi kirletici kaynakların deniz suyu kalitesini olumsuz etkileyen başlıca faktörler olduğu vurgulandı. Açıklamada, iklim değişikliğine bağlı sıcaklık artışlarının önümüzdeki yıllarda da devam edeceği ve gerekli önlemler alınmadığı takdirde alg patlamaları ve balık ölümlerinin hem kent estetiği hem de çevre ve halk sağlığı açısından sorun olmaya devam edeceği konusunda uyarıda bulunuldu.

Çağrı ve Öneriler

Çevre Mühendisleri Odası İzmir Şubesi, yerel ve merkezi idareye bağlı tüm kurumları İzmir Körfezi'nde su kalitesi parametreleri açısından yapılan ölçümleri paylaşmaya ve balık ölümlerinin nedenlerini açıklamaya davet etti. Ayrıca, benzer sorunları önlemek ve İç Körfez kalitesini yükseltmek üzere ivedilikle gerekli çalışmaların yürütülmesi çağrısında bulundu.

TMMOB Çevre Mühendisleri Odası İzmir Şubesi tarafından "Kronikleşen Alg Patlamaları ve Balık Ölümleri" başlığı altında yapılan açıklamanın tam metni şöyle:

"1980’li yıllardan beri İzmir Körfezinde sıcaklık değişimleri ile farklı dönemlerde karşımıza çıkan alg üremesi sorunu İzmir'in Bayraklı ilçesi sahilinde kıyıya vuran ölü balıklar ile tekrar kent gündemine oturmuş, körfez kirliliği ile ilgili soruları beraberinde getirmiştir.
Normal bir deniz suyunda belirli bir popülasyona sahip planktonlar bulunur. Sıcaklıkla birlikte deniz suyunda bulunan azot, fosfor gibi maddelerin fazlalığı alg oluşumuna neden olmaktadır. Bu durum deniz suyunun renginde değişimlerle birlikte oksijen seviyesinin de azalmasına neden olarak balık ölümlerine yol açabilir. Ancak bu durumun kök nedeninin iklim değişikliği, nutrient fazlalığı değil, organik kirlilik olabileceği unutulmamalıdır. Ani bir atık ya da kimyasal deşarjı sonucunda kirlilik artarak yarattığı toksik etki nedeni ile balık ölümlerine neden olabileceği gibi, zamana yayılan deşarjlar ile artan kirlilik ile oksijen seviyesindeki düşüş, sıcaklık vb. faktörler de olabilir.
Son yaşanan olay ile ilgili ilk gözlemlerimiz alg üremesinin olduğunu ve çözünmüş oksijen seviyesinin düşük olduğunu göstermektedir. Konuyla ilgili olarak İl Tarım ve Orman  Müdürlüğü, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü, İBŞB ve İZSU Genel Müdürlüğü tarafından  yürütülen çalışmalar ve alınan numunelerin analiz sonuçlarının paylaşılması için bilgi edinme kanunu kapsamında resmi başvuruda bulunulmuştur.
Çevre Mühendisleri Odası İzmir Şubesi olarak bilim kurullarımız ile birlikte uzun yıllardır İzmir’in koku sorunu ile ilgili çalışılmakta olup, önceki dönemlerde İBŞB tarafından oluşturulan komisyonlarda görüş ve değerlendirmelerimiz paylaşılmıştır.
Yıllardır farklı zamanlarda görünen alg patlamasının neden balık ölümleri ile sonuçlandığını anlamak, koku sorunu ve balık ölümleri ile ilgili daha kapsamlı bir değerlendirme yapabilmek için balıkların ölüm nedenleri ile ilgili tespitler ile deniz suyu numunelerine ilişki sonuçlar beklenmektedir.
Bununla birlikte benzer süreçlerin tekrar yaşanmaması için, deniz suyu kalitesinin biyolojik ve fizikokimyasal parametrelere göre düzenli olarak izlenmesi, değişimlerin gözlemlenmesi ve gerekli önlemlerin alınması için şarttır. Kritik noktalarda derinlik boyunca çözünmüş oksijen, pH,  süspanse katı madde, Körfezin özel durumu yüzünden H2S gibi temel parametrelerin sürekli izlenmeli, otomatik ölçümlerle anında türetilmelidir. Çevre ve halk sağlığı açısından tüm veriler şeffaf bir şekilde paylaşılarak kamuoyu doğru bir şekilde bilgilendirilmelidir.
Yeterince arıtılmamış evsel ve endüstriyel atıksu deşarjları, taşınan kirleticiler, körfezdeki gemi trafiği, gemi söküm tesisleri, endüstriyel tesisler, balık çiftlikleri gibi kirletici kaynaklar deniz suyu kalitesini olumsuz etkileyen faktörlerdir. Diğer yandan balık ölümlerinin Bayraklı sahilinde görüldüğü düşünüldüğünde bölgedeki olası kirletici kaynaklarla birlikte, derelerle de taşınan kirleticilerin de araştırılması gerekmektedir.
Deniz suyu kalitesinin iyileştirilmesi için kirletici kaynakların kontrol ve denetimi yerel ve merkezi idarelerin yetki ve sorumlulukları çerçevesinde etkin bir şekilde yürütülmelidir.
İklim değişikliğine bağlı sıcaklık artışlarının önümüzdeki yıllarda da yaşanacağı düşünüldüğünde gerekli önlemler alınmadığı takdirde alg patlamaları ve balık ölümlerinin gerek kent estetiği gerek çevre ve halk sağlığı açısından sorun olmaya devam edeceğine dikkat çekmek istiyoruz.
Hem deniz suyu kalitesinin sürekli olarak izlenmesine hem de üniversitelerimiz ile beraber iklim değişikliği etkisi altında körfezde yaşayan kirlilik göstergesi deniz canlılarını takip ederek ileriki çalışmaları planlamaya ihtiyaç vardır. Büyükşehir Belediyesi tarafından ayrı bir birim sorumluluğunda çalışmalar yürütülmelidir.
Yerel ve merkezi idareye bağlı tüm kurumları İzmir Körfezinde su kalitesi parametreleri açısından yapılan ölçümleri paylaşmaya, balık ölümlerinin nedenlerini paylaşmaya davet ediyoruz. Açıklama yapmanın ötesinde benzer sorunları önlemek, İç Körfez kalitesini yükseltmek üzere ivedilikle gerekli çalışmaları yürütmeye  çağırıyoruz."