Egeli bilim ekibinden koronavirüslerin genetik şifrelerini çözen araştırma

İZMİR(Ege Ajans)- Ege Üniversitesinden bir grup bilim insanı farklı ülkelerde görülen coronavirüslerin (SARS-CoV-2) genetik dizilimlerini bilgisayar tabanlı yöntemlerle tarayarak şifrelerini analiz etti.  Virüsün yapısında bulunan 27 proteinin aşı olarak kullanılabilme potansiyelini hesaplayan bilim ekibi,  sıralama yaparak en ideal aşı adayını belirledi.

Genom ve biyoinformatik konuları üzerine araştırmalar yapan Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Cemal Ün’ün yöntemindeki bir grup araştırmacının koronavirüs için aşı geliştirme konusunda yaptığı çalışma Nature İndeks’te yayımlandı. Dünyayı etkisi altına alan ve tüm insanlığı ilgilendiren güncel bir konudan nitelikli bir araştırmaya imza atan Prof. Dr. Cemal Ün’ü ve araştırma ekibini tebrik eden EÜ Rektörü Prof. Dr. Necdet Budak, araştırmanın etki değeri yüksek bilimsel bir dergide yayımlanmasından duyduğu memnuniyeti dile getirdi.

Çalışma ile ilgili bilgi veren Prof. Dr. Cemal Ün, “Koronavirüs için aşı geliştirme konusunda yaptığımız araştırma, etki değeri yüksek en çok atıf alan dergiler sıralamasında binlerce dergi arasından 6’ncı sırada yer alan Nature yayın grubuna ait derginin Aralık sayısında yayımlandı. Araştırma ekibi olarak  koronavirüsün Mart ayında Türkiye’de ilk kez saptanmasının ardından   çalışmalara başladık.  Kısa sürede araştırmamızı tamamlayarak sonuçlarını Nisan ayında dergiye gönderdik.  Derginin kalite konusundaki titizliğinden dolayı çalışmamızın yayımlanması ancak Aralık ayının sonunda gerçekleşti” dedi.

Koronavirüslerin farklı ülkelerdeki genetik dizilimini taradılar

 Araştırmayı gerçekleştirmek için Nisan ayı itibariyle dünyanın değişik ülkelerinde görülen tüm koronavirüslerin (SARS-CoV-2) genetik dizilimlerini taradıklarını ifade eden Prof. Dr. Ün, “Her bir virüs 30 bin civarında genetik harf tarafından şifreleniyor. Virüsün genetik şifreleri 27 farklı proteinin üretimini gerçekleştiriyor. Bu farklı 27 protein virüsün insan hücrelerine bağlanmasını, kendi genetik şifrelerini insan hücresine aktarmasını ve daha sonra burada çoğalmasını kontrol eden proteinlerden oluşmaktadır. Proteinleri şifreleyen genetik yapı içerisindeki her hangi bir değişim, proteinlerin yapısının da değişmesi anlamına geliyor. Bu durumda değişim etkisiz olabileceği gibi, virüsün daha hızlı yayılması ya da insan hücrelerini daha fazla etkilemesi anlamına da gelebilir. Bu tür genetik değişimlerin virüsün yayılması ve olabilecek etkilerini, bilgisayar tabanlı genetik yöntemler uygulayarak yüksek derecede tahmin ettik.  Virüsün yapısında bulunan 27 proteinin analizini bilgisayar tabanlı genetik analizlerle aşı olarak kullanılabilme potansiyelini hesaplayarak bir sıralama yaptık ve bunlar arasında en ideal aşı adayını belirledik. Çalışmada aşı adayı olarak seçilen proteinin dünyanın değişik ülkelerinde görülmüş olan tüm koronavirüsler üzerine etkili olması için de gerekli hesaplamalar yapıldı” dedi.

Multidisipliner araştırma ekibi

Araştırma ekibinde Prof. Dr. Cemal Ün’ün yanı sıra, Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi öğretim üyesi Doç. Dr. Mert Döşkaya, Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü öğretim üyesi Doç. Dr. Hüseyin Can, doktora öğrencileri Sedef Erkunt Alak, Ahmet Efe Köseoğlu ve yüksek lisans öğrencisi Mervenur Güvendi yer alıyor.