İzmir'de Deprem Riski Var mı? Uzmanından Kritik Açıklamalar

“İZMİR’İN ALTINDA 21 AKTİF FAY VAR”

Dokuz Eylül Üniversitesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi, Deprem Araştırma Merkezi Müdürü (DAUM) Prof. Dr. Hasan Sözbilir, üyesi olduğu Ege-Koop Danışma Kurulu’nda “İzmir ve Deprem” konulu bir sunum yaptı. Ege-Koop Danışma Kurulu Başkanı Öcal Uluç’un önderliğinde açıklamalarda bulunan Sözbilir, İzmir’in altında aktif 21 fay bulunduğunu, Deprem Master Planı’nın çok önemli olduğunu kaydetti, “Son yapılan planın üzerinden 25 yıl geçti, bunun mutlaka yenilenmesi gerekiyor” dedi.
 

İzmir'in Deprem Haritası Geç Kaldı

“O planın içinde, o plandan sonra yapılan 30 yıllık yapı stoğunun olmadığının ama planın uygulamada olduğunun” defalarca altını çizen Sözbilir, şunları söyledi: “İzmir depreme dirençli kent mi? Deprem anında ve sonrasında ne yapacağız” sorularının yanıtlarını öncelikle öğrenmemiz gerekiyor. ‘İzmir’de 6.5 ve üzeri sarsıntı olursa, kentimize ne olur?’ sorusuna teknolojideki doğru verilerle yanıt alabiliriz. Bunun için de, İzmir’in deprem haritası acilen çıkarılmalı. Kurum olarak deprem uyarı sistemi üzerinde çalışıyoruz. 16 saniye öncesinden depremin olacağı görülebiliyor. Bu önemli bir araştırma.”
 
Ülke genelinde 600 civarında aktif fay bulunduğunu, MTA’nın çalışmasının ardından İzmir’de İzmir fayından başka fayların da ortaya çıktığını ve sayının 17’ye yükseldiğini belirten Prof. Sözbilir, “Ayrıca İzmir’de denizdekiler hariç 4 fay daha ortaya çıktı, İzmir’deki fay sayısı 21’e yükseldi” dedi. İzmir’de fayların yerleşim birimlerinin altında olduğunu, İstanbul’da ise fayların yerleşim yerlerinde değil, denizin içinde bulunduğunu kaydeden Prof. Sözbilir, “Denizdeki faylar kırılırsa, İstanbul ne olur, bu konunun üzerinde çalışıyoruz” diye konuştu.
 

Yapılar faylar üzerinde

 Çevre il ve ilçelerdeki fayların da İzmir’i ilgilendirdiğini, her ilçede fay bulunduğunu belirten Prof. Sözbilir, şöyle devam etti: “Bergama, Kiraz ve Kemalpaşa içinden geçen faylar var. Yapılaşmalar bu faylar üzerinde. Bu faylara karşı dirençli miyiz, tabii ki değiliz. Faylardan uzakta oturamayız. Çünkü, yaşam anlamında faylara yakın olmak zorundayız. Mesela Balçova, termalin olduğu bir ilçe. Sıcak su, ısınma insanların ihtiyaçları. Sıcak suyu fayın içinden girip alıyoruz. Madem ki fay üzerinde yapılar var, ona göre de binaların sağlam olması gerekiyor. Örneğin, Yüksek Teknoloji Üniversitesi Güzelbahçe fayının üstünde yer alıyor. Bu fayın en güney kısmında 2005 yılında Sığacık depremi olmuştu, 5.9 büyüklüğünde sarsıntı oluşturdu.”
 

500 km’lik kırık yaşandı

Deprem Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Hasan Sözbilir, “İzmir’de 6 ve üzeri şiddetli depremlerde can kaybı yaşandığını, 6 Şubat 2023’teki Doğu ve Güneydoğu Anadolu’daki depremin 12 şiddetinde olduğunu ve 500 kilometrelik fayın kırıldığını, 30 Ekim 2020 Bayraklı depreminin Sisam’dan yola çıktığını, Gümüldür, Özdere, Menderes, Konak, Gaziemir ve Buca’dan geçip İzmir’in ilçesinde 6.9 büyüklüğünde sarsıntı ürettiğini ve bu depremin 8 şiddetinde hissedildiğini ifade etti.

Büyüklük ve şiddet eş değerde olduğunda ölüm olayı yaşanmayacağını belirten Sözbilir, bölgemizdeki en genç fayın 10 bin yıl yaşında olduğunu söyledi. Depremde büyüklük ve şiddetin hâlâ birbirinden ayırt edilemediğini söyleyen Prof. Sözbilir, “Büyüklük sismometre ile ölçülen bir değer. Kayıt edilen bu değer matematiksel işlemlerden geçiriliyor, buna göre de şiddet belirleniyor. Şiddet depremin yıkım derecesini anlatır. Kandilli ve AFAD, depremin büyüklüğünü açıklar” şeklinde konuştu.
 

16 saniyelik zaman dilimi

DAUM Müdürü Prof. Dr. Hasan Sözbilir, 4000 yıl öncesine bakıldığında, 8-10 şiddetinde depremler meydana geldiğini, İzmir’de 1688’deki depremde yaklaşık 15 bin kişinin öldüğünü söyledi, şöyle devam etti: “Güzelbahçe, Narlıdere ve Balçova yaklaşık 40 km’lik hat. 1389 depreminde en yüksek yıkım Karaburun’da olmuş. Dünyadaki en güçlü yapıdır fay. 1 dakikada birçok yapıyı yıkabiliyor. Biz de deprem erken uyarı sistemi geliştiriyoruz. 16 saniye önce depremin olacağı görülebiliyor. Erken alarm, metrolarda çok etkili olacak. 12 istasyon için çalışmamız var. Gerekli kurumsal onayı aldıktan sonra deneme yapacağız.”