İzmir Menderes'te Endemik Bir Keşif: 'Chamaecytisus erythropetalus'

Egeli bilim insanı Prof. Dr. Yıldırım’dan yeni bir keşif daha: “İzmirborçağı” literatüre kazandırıldı

İZMİR(Ege Ajans)- Pek çok bitki türünü literatüre kazandıran Ege Üniversitesi Botanik Bahçesi Herbaryum Araştırma ve Uygulama Merkez Müdürü Prof. Dr. Hasan Yıldırım, İzmir’de Baklagiller ailesinden yeni bir çalı türü keşfetti. Menderes ilçesinde keşfedilen yeni türe “İzmirborçağı”, bilimsel olarak ise "Chamaecytisus erythropetalus"  ismi verildi.

Ege Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Necdet Budak, “Ülkemiz, ekosistem ve habitatı bakımından zengin tür çeşitliliğine sahip. Ege Bölgemiz de endemik bitki türleri bakımından zengin bir florayı barındırıyor.  Bu türlerin bir kısmı literatüre kazandırılmış bir kısmı da keşfedilmeyi bekliyor. Üniversitemiz Botanik Bahçesi Herbaryum Araştırma ve Uygulama Merkez Müdürü Prof. Dr. Hasan Yıldırım ve ekibi endemik türler üzerine önemli çalışımalar yürütüyorlar. İzmir’de, Baklagiller ailesinden yeni bir çalı türünü bilim dünyasına sunan ekibimizi tebrik ediyorum” dedi.

Bitkinin keşif sürecini anlatan Prof. Dr. Hasan Yıldırım, “Menderes ilçesinde 2012-2023 yılları arasında gerçekleştirilen arazi çalışmaları esnasında yeni bir ‘Chamaecytisus’ popülasyonu tespit ettik. Örneklerin morfolojik olarak değerlendirilmesinin ve gerekli literatür çalışmalarının ardından keşfedilen bitkinin,  Chamaecytisus cinsine ait herhangi bir takson ile benzeşmediği görüldü. Böylece bitkinin, bilim dünyası için şimdiye kadar keşfedilmemiş, yeni bir türe ait popülasyon olduğu sonucuna varıldı. Doktora öğrencisi Tuğkan Özdöl ile birlikte gerçekleştirdiğimiz ayrıntılı taksonomik çalışmalar sonucunda yeni keşfe ait bir makale yayınlayarak İzmirborçağı’nı bilim dünyasına tanıttık” dedi.

“İzmirborçağı, Menderes’te yayılış gösteren lokal endemik bir tür”

Bitki türü ile ilgili ayrıntılı bilgiler aktaran Prof. Dr. Yıldırım, “Chamaecytisus cinsinin dünya genelinde kabul edilen 43 türü̈ bulunmaktadır.  Kanarya adalarından Anadolu’ya ve Orta Asya’ya kadar, tüm Akdeniz Bölgesinde (Afrika hariç) ve Avrupa boyunca (Kuzey hariç) yayılış göstermektedir. Ülkemizde bu cins altında 10 tür bulunmaktadır ve 4’ü endemiktir. İzmirborçağı’nın keşfi ile bu sayı 11'e çıkmış ve endemik sayısı da 5'e yükselmiştir. İzmirborçağı, İzmir’in Menderes ilçe sınırlarında yayılış gösteren lokal endemik bir türdür. Volkanik kökenli kayalık arazilerde, maki içlerinde yayılış göstermektedir. Yayılış yüksekliği deniz seviyesinden 245-315 metre rakımlardadır” diye konuştu.

“Kritik Tehlike Altında”

Keşfedilen türün tehlike altında olduğunu ifade eden Prof. Dr. Yıldırım, “Bitkinin yayılış gösterdiği alan sürekli orman yangınlarına maruz kalan bir sahadır. Ayrıca alanda yeni yol açma çalışmaları da popülasyon üzerine olumsuz etki yaratmaktadır. Gerçekleştirilen saha çalışmalarında türün 0.01 kilometrekarelik bir alanda yaklaşık 50 civarında bireyle temsil edildiği saptanmıştır. Yapılan tüm saha çalışmalarına rağmen herhangi bir başka popülasyon bulunamamıştır. Tüm bu tehditler ve türün sınırlı dağılımı göz önüne alındığında IUCN kriterlerine göre tür, ‘Kritik Tehlike Altında’ olarak değerlendirilmektedir. İzmirborçağı'na yönelik bu derece ciddi tehdit unsurlarının bulunuşu nedeniyle çok acilen tür koruma ve eylem planlarının yapılması gerekmektedir” dedi.