Trafik kazalarında ilk ve acil yardım nasıl yapılmalıdır?

Gaziantep ve Mardin’de geçtiğimiz hafta sonu meydana gelen 35 kişinin yaşamını yitirmesiyle sonuçlanan trafik kazaları, ilk ve acil yardım sırasında alınması gereken önlemleri gündeme getirdi. Kazadan hemen sonra olay yerinde alınması gereken önlemlere dikkat çeken uzmanlar, ilk ve acil yardımda dikkat edilmesi gereken noktalara da işaret etti. Öncelikle olay yerinde güvenlik önlemleri alınması gerektiğini belirten uzmanlar, müdahale alanına bariyer olarak konan aracın arkasına en fazla 25 metre ara ile boş olan şeride yönlendirecek şekilde koniler yerleştirilmesi gerektiğini söyledi. Uzmanlar, ilk yardım eğitimi alan kişilerin sağlık görevlerine onların yönlendirmesiyle yardım edebileceğini kaydetti.

Üsküdar Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu İlk ve Acil Yardım Program Başkanı Öğretim Görevlisi Ayşe Bağlı, trafik kazalarından hemen sonra yapılması gereken ilk ve acil yardım çalışmalarına ilişkin değerlendirmede bulundu.

İnsan sağlığını tehdit eden ve acil müdahale gerektiren trafik kazası gibi durumlarda olay yerinde bazı önlemlerin alınması gerektiğini kaydeden Öğretim Görevlisi Ayşe Bağlı, alınacak önlemlerin oluşabilecek ikincil kazaları önlemek amacıyla büyük önem arz ettiğini vurguladı.

Önce güvenlik önlemleri alınmalıdır

Bağlı, olay yerine ilk olarak emniyet ve itfaiye ekipleri gelmiş ise güvenlik tedbirlerini almanın bu ekiplerin görevi olduğunu belirterek “Trafik akışının kontrolü emniyet ekipleri tarafından yapılır. Mümkünse güvenli bir şekilde akış sağlanır fakat olayın içeriğine göre trafiğin durdurulduğu durumlar da olabilmektedir.” dedi.

Ambulans 30 metreden yakına park edilmemelidir

Olay yerine emniyet ekiplerinden önce ambulans gelirse ilk olarak trafik akışının durdurulduğunu kaydeden Bağlı, “Ambulans kaza alanına 30 metreden yakına park edilmemelidir. Yangın veya patlama riski varsa bu mesafe daha da uzar.” uyarısında bulundu.

Öğretim Görevlisi Ayşe Bağlı, “Trafik kazalarında müdahale alanı ile olay yerine doğru akan trafik arasında bariyer olabilecek bir başka araç bulundurmak müdahale alanının güvenliği için gerekli olabilir. Bunun için olay yerinde varsa emniyet araçları daha uygundur. Bu durumda ambulans kaza alanını geçtikten sonra park edilebilir.” dedi.

25 metre ara ile koniler yerleştirilmelidir

Olay yerinde emniyet araçları yoksa ambulansın müdahale alanını korumak adına kazanın gerisine kaza alanını geçmeden park edilebileceğini kaydeden Öğretim Görevlisi Ayşe Bağlı, şunları söyledi: “Bariyer araç, kaza yapan araçla aynı şeritte olacak şekilde, olası bir çarpışmada müdahale alanına sürüklenmeyecek kadar mesafede, müdahale alanının dışında başka yöne gidecek bir açı ile konumlandırılmış olmalıdır. Müdahale alanına bariyer olarak konan aracın arkasına hız limitlerinin yarısı kadar olacak metre cinsinden uzaklığa en fazla 25 metre ara ile boş olan şeride yönlendirecek şekilde koniler yerleştirilmelidir.

Ambulans karşı şeritten geliyorsa…

Eğer ambulans kazanın olduğu yolun karşı yönündeki yoldan geliyorsa, önce sağda sonra solda arkadan gelen trafiği sırasıyla durdurarak güvenli bir alana park edilip, ambulansın arkasına yoldaki hız limitinin yarısı kadar mesafeye konulan konilerle yol kapatılır.

Tünel ve virajlardaki kazalarda bu önlemler alınmalı!
Kaza alanı tünel içerisi, kavşak, tepe üstü ve yakın ilerisi görülmeyen virajlar gibi yerlerde ise uygun mesafe geri gidilerek, olay yerini görmeden olay yerine yaklaşan araçlar tarafından görülecek şekilde uyarı işareti konulmalıdır. Park halindeki ambulansın trafik güvenliğini ihlal etmeyecek şekilde tepe lambasının açık olması diğer sürücüleri uyarmak açısından önemlidir.”

Trafik kazalarında araç içerisinde yaralıya müdahalede bulunmadan önce aracın dört tarafının gözlenmesi gerektiğini vurgulayan Bağlı, “Araçtan yakıt sızıntısı, duman çıkışı olmadığı teyit edilmelidir. Aracın el freni çekilmeli ve kontağı kapatılır.” dedi.

Aracın devrilme riski varsa müdahale edilmemelidir
Kaza yapan aracın devrilme, yan yatma riski varsa araç içinde ve yakınlarında müdahale edilmemesi uyarısında bulunan Bağlı, “Araç sabitlendikten sonra müdahale edilmeli, aracın kayma riskine karşı tekerleklerine takozlar yerleştirilmelidir.” dedi.

Olay yerinde serbest halde kopmuş elektrik telleri varsa gerekli birimlerle iletişime geçip o bölgeye elektrik akışının kesilmesinin sağlanması gerektiğini söyleyen Öğretim Görevlisi Ayşe Bağlı, “Kaza alanındaki araç hareketliliği müdahale personeli için risk oluşturmaktadır. Bu sebeple mümkün ise akan trafiğin olduğu şeride taşmayacak şekilde müdahale alanı belirlenmeli, müdahale için uygun alan oluşturulamıyorsa trafik akışı durdurulmalıdır. Müdahale alanının emniyet şeridiyle çevrilmesi veya konilerle kapatılması izole bir alan oluşturmak adına faydalı olabilir. Alanda kullanılacak ekipmanlar da bu izole alan içinde olmalıdır.” diye konuştu.

İlk yardım eğitimi alanlar sağlık çalışanlarına yardım edebilir
İlk yardım eğitimi almış bireylerin sağlık çalışanlarının yönlendirmeleriyle yardım edebileceğini vurgulayan Öğretim Görevlisi Ayşe Bağlı, kazada yaralananlara doğru şekilde müdahale edilmesi için de şunları sıraladı:

“İlk olarak olay yeri güvenliği sağlanmalıdır. Olay yerine giderken mümkün olduğunca bilgi sağlanmalı ve olay yeri ve yaralılar hakkında komuta kontrol merkezine bilgi verilmelidir. Ek ambulans ve personel ihtiyacı olması durumuna karşı veya gidilecek hastanenin hızla ayarlanıp bilgilendirilmesi açısından gereklidir. Olay yerinde ana amaç hasta yaralının hareketini kısıtlayıp zaman kaybetmeden hastaneye götürmektir. Trafik kazalarında kırık riski yüksektir ve kırılmış kemik etrafındaki deri, kas, damar, sinir yapıları ve organları da yaralayabilir. Bu sebeple hasta yaralının hareketsiz hale getirilmesi kırılmış kemiğin hareket edip bahsedilen yaralanmalara sebep olmasını ve ağrı oluşmasını engeller. Bunun yanında olay yerinde hızla yapılması gereken ilk müdahalelere zaman kaybetmeksizin başlanmalıdır. Yaralının ilk tıbbi değerlendirmesi ve öncelikli yaşam kurtarıcı ya da sakat kalmayı önleyici tedavisi, hızlı ve sistemli bir şekilde yapılmalıdır.”