Kılıç Kalkan Derneği, Bergama'nın Kültürel Mirasını Global Boyuta Taşımayı Hedefliyor

'Bergama Kılıç Kalkan Kültürünü Geleceğe Taşıyarak Uluslararası Arenada Yükseltmeyi Amaçlıyoruz'

BAKIRÇAY - Bergama Kılıç Kalkan Derneği, 2017 yılında kurulmasıyla birlikte yaklaşık 1983 yılından beri unutulmaya yüz tutmuş olan Kılıç Kalkan Oyunları’nı yeniden canlandırma ve uluslararası bir boyuta taşıma hedefiyle çalışmalarını sürdürüyor. Dernek Başkanı Akif Gelirer, Bakırçay Bölge Gazetesi’ne yaptığı açıklamada, “Biz bu geleneğin uzun süre yaşaması ve uluslararası bir boyut kazanması için çalışmalarımız devam edecek. Bunun için öncelikle Kılıç Kalkan konusunda Bergama’yı ön plana çıkaracak uluslararası boyutta bir sempozyum yapmak istiyoruz. Bir kılıç kalkan belgeseli hazırlamak, dijital ya da baskılı bir kalkancı çizgi romanı çıkarmak, bir kalkancı gecesi düzenlemek ve ilçemize kültürümüzü gösterecek bir kalkancı heykeli de hedeflerimiz arasında” dedi.

UNESCO ve Kültürel Miras

UNESCO’ya Girişin Önemi

Akif Gelirer, UNESCO Somut Olmayan Kültürel Mirası Listesi’ne dahil olmanın önemine değinerek, “UNESCO’ya girmemiz çok önemli; bu sayede geleneklerimiz yaşayacak. Dernekleşme ile başlayan kurumsallaşma çabalarımız daha da hızlanacaktır. Kılıç Kalkan Kültürü’nün yaşatılmasına bu sürecin çok katkısı olacak çünkü bu listeye girdiğimizde UNESCO, Kılıç Kalkan oyunlarının takipçisi olacak” şeklinde konuştu.

Derneğin Yapısı

Gelirer’in açıklamalarına göre, kendisi bir inşaat teknikeri ve devlet memuru olmanın yanı sıra üçüncü kademe halk oyunları öğreticisi. Dernekle ilgili çalışmalar 2013 yılında araştırma ve fikir düzeyinde başladı ve 2017’de kurulan derneğin 25 üyesi var. Üyelikleri, geçmişte kılıç kalkan oynamış ve bu işe meraklı gençler oluşturuyor.

Kılıç Kalkan Oyunlarının Tarihi

Tarihçesi ve Geri Plana Atılması

Gelirer, “Derneğimizin amacı, Atatürk’ün ilçeye gelip kermes talimatı vermesiyle başlayan Kılıç Kalkan oyununu yaşatmak ve gelecek kuşaklara aktarmaktır. Bergama kermeslerinde önemli bir yer tutan Kılıç Kalkan ile ilgili ilk yazılı metinler, ilk kermeslerde yapılan oyunlar hakkında gazetelerde çıkan haberlerde ve Osman Bayatlı’nın dönemin kılıç kalkan oyuncuları ile yapmış olduğu röportajlarda yer almaktadır.”

Kılıç Kalkan oyunlarının, Türkiye’de 80’lerde başlayan turizm hareketi nedeniyle geri plana atıldığını belirten Gelirer, “Oyun, elbette tarihi bir savaş aracı olarak antik çağdan beri kullanılmıştır. Ancak Kılıç Kalkan oyunu, savaşçıların boş zamanlarında hünerlerini ve figürlerini göstermesi için yapılmış ve ritim katılarak günümüze gelmiştir” dedi.

Bursa ile Karşılaştırma

Bursa’nın Önemi

Bursa’da oynanan Kılıç Kalkan oyununa da değinen Gelirer, Bursa’nın ön plana çıkmasının belediyenin bu işe daha çok sahip çıkmasıyla gerçekleştiğini vurguladı. “Bize burada yabancılar, ‘Siz Bursa’dan mı geldiniz?’ diye soruyorlardı. Bu algı artık yıkılmaya başladı. Kılıç Kalkan’ın Bergama folklor tarihinde de yer aldığı kabul edilmeye başlandı.”

Oyunların Farklılıkları

Bursa’daki oyun, farklılıklar gösteriyor; orada kılıç kalkanı vuruyor, bizde kalkan kılıca vuruyoruz, bu yüzden bize kalkancı efeler deniyor” şeklinde konuştu.

Gençlere Yönelik Çalışmalar

Teşvik ve Eğitim

Geçmişte Bursa’nın bu konuda iyi bir arşiv tutarak video kayıtları yaptığını, Bergama’da ise sadece siyah beyaz fotoğraflar bulunduğunu belirten Gelirer, gençleri bu oyunları oynamaya teşvik etmek istediklerini söyledi. “Bu yıl 30 öğrencimiz olacak. Eskiden lise çağında öğrenci alıyorduk, şimdi ortaokul düzeyinde de alıyoruz. Üçüncü kuşak oyuncularımız bu sene yetişmeye başlayacak. Bu oyunun temeli disiplin; çünkü sadece kendiniz yoksunuz, elinizde kılıç ve kalkan var, bu nedenle disiplin ve sabır gerektiriyor.”

Ekipman ve Koşullar

Dernek üyesi olan Bergama’da yaşayan eski kılıç kalkancılar ile gençlere  geleneğin aktarıldığını belirten Gelirer, yakın zamanda önemli bir oyuncularından Abdülkadir Ağabey’i kaybettiklerini belirtti. Çalışmalarının BERKM’nin altında bulunan salonda sürdüğünü söyleyen Gelirer, “Şartlarımız çok zor; ilk başladığımızda oyun için gerekli olan altı kişiyi bile toplayamıyorduk. Video ve fotoğrafları ben çekiyordum. Kıyafet ve ekipmanları kendimiz, üyelerimizin desteği ile yapıyoruz. Giydiğimiz ayakkabılar özel tulumbacı kundurası ve artık bunu üreten kalmadı, arasta da bir ustamıza yaptırıyoruz” dedi.

Kılıç Kalkan Oyunlarının Geleceği

Kültürün Yaşatılması

Kılıç Kalkan, Bergama kermeslerinin gözdesi olmuş ve açılışlarda her zaman yer almıştır. Gelirer, “Bu kültürü mutlaka yaşatmamız lazım” diyerek önemini vurguladı.

UNESCO Sürecine Katkılar

UNESCO sürecine dahil olmak için gerekli adımları attıklarını belirten Gelirer, “Ülkemizde bu konuda 30 başvuru bulunuyor. 2006 yılında ülkemiz Somut Olmayan Kültür Mirası listesi konusunda anlaşmayı imzaladı ve 2008 yılından beri bu konuda çalışmalar başlatıldı.”

Son Hedefler ve Projeler

Gelecek Planları

Son olarak, Bergama Kılıç Kalkan Derneği, kültürü tanıtacak uluslararası etkinlikler düzenlemeyi ve kalkancı ocağı gibi projelerle bu mirası gelecek nesillere aktarmayı hedefliyor.