Tüketici ve çalışanlar bilinçlendirilmeli…

Kafeterya, restoran ve fast – food zinciri benzeri yerlerde besin tüketiminin artması yüksek enerji alımına, vücut ağırlığında artışa ve dolayısıyla obezite riskine neden oluyor. Obezite ile mücadele konusunda küresel ve ulusal düzeyde önem kazanan politikalardan birinin menü etiketleri uygulaması olduğunu belirten uzmanlar, ürünlerin üzerindeki menü etiketlerinin sağlıklı besin seçimi sağlanabilmesi adına tüketicinin bilgilendirilmesi ve bilinçlendirilmesi amacını taşıdığını ifade ediyor. Etiketlerde yer alan bilgilerin doğru değerlendirilmesi için de tüketicilerin ve çalışanların bilinçlendirilmesi gerektiğine dikkat çekiyor.

Üsküdar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü Araştırma Görevlisi Hatice Çolak, tüketilen ürünlerin besin değerlerini gösteren menü etiketlerinin önemine değindi.

Menü etiketleri sağlıklı seçim yapılmasını sağlıyor
Araştırma Görevlisi Hatice Çolak, ‘Menü etiketleri sağlıklı besin seçiminin sağlanabilmesi adına tüketicinin bilgilendirilmesi ve bilinçlendirilmesi amacını taşıyan, enerji ve besin ögeleri bilgisinin, menü ya da menü tabelaları aracılığı ile tüketici ile paylaşıldığı bir sağlık eğitimi aracıdır.’ dedi ve sözlerine şöyle devam etti: “Her gün birçok kişide kafeterya, restoran, yemekhane, hızlı hazır yemek zinciri benzeri yerlerde besin tüketiminin artması yüksek enerji alımına, vücut ağırlığında artışa ve dolayısıyla obezite riskine neden oluyor. Menü etiketleri sayesinde yiyecek-içecek servis noktalarında enerji ve besin ögesi içeriklerinin sunulması, tüketicilerin daha sağlıklı seçimler yapmasına yardımcı oluyor.”

Menü etiketi uygulaması yaygınlaşıyor

Uluslararası düzeyde toplu beslenme hizmeti veren kurum ve kuruluşlarda sunulan yiyeceklerin enerji, yağ, sodyum, protein, alerjen ya da intoleransa neden olan maddeler gibi hedef besin ögeleri açısından tüketiciyi bilgilendirme amacıyla etiketlendirilmesine ilişkin uygulamaların yaygınlaştığını belirten Çolak, “Türk Gıda Kodeksi Gıda Etiketleme ve Tüketicileri Bilgilendirme Yönetmeliği’ne göre toplu tüketim yerlerinde satılan ve hazır ambalajlı olmayan gıdaların alerjen, alkol ve intoleransa neden olacak madde içeriğine ilişkin bilgileri, açıkça okunabilecek şekilde menüler, yazı tahtaları, broşür benzeri araçlar vasıtasıyla son tüketiciye sunulması konusunda bilgi verilmiştir.” dedi.

Obezite yaşam kalitesini olumsuz etkiliyor

Araştırma Görevlisi Hatice Çolak, dünya çapında artan obezite ve beslenme ilintili bulaşıcı olamayan hastalıkların yaşam kalitesini ve süresini olumsuz etkilediğine dikkat çekti ve sözlerine şöyle devam etti: “Obezite ile mücadele konusunda küresel ve ulusal düzeyde önlemlerin alınması gerekliliği konusunda önem kazanan önleme politikalarından bir tanesi de tüketicinin bilgi edinme hakkını savunan ve tüketicinin bilinçlendirilmesini hedefleyen menü etiketleridir. Farklı menü etiketleme yöntemlerinin tüketicilerin tercih ettiği yemekler üzerine etkisinin incelendiği bir çalışmada, menü etiketi yer almayan menüler sunulduğunda tüketicilerin daha yüksek enerji içerikli tercihler yaptığı görüldü. Başka bir çalışmada katılımcılara, sodyum içeriğinin yer aldığı menü etiketi bulunan bir menü sunuldu ve hipertansif katılımcıların yaptığı seçimlerde sodyum içeriğinin daha düşük olduğu saptandı.”

Günlük alınabilecek enerji miktarı azaltılabiliyor

Servis edilen ürünün bir porsiyonunun günlük gereksinmeyi karşılama yüzdelerinin tüketicilerin seçecekleri öğünün bir porsiyonunu değerlendirmelerini sağladığını belirten Çolak, “Bu yüzdeler gün içerisinde daha sonra tüketilecek besinleri de etkileyebiliyor. Bir çalışmada günlük toplam enerji alımının enerji değerinin yanında bireylerin günlük alması önerilen enerji miktarının bilgisi de verilirse azalabileceği tespit edildi.” diye konuştu.

Tüketiciler bilinçlendirilmeli

Araştırma Görevlisi Hatice Çolak, menü etiketlerinin etkinliğin büyük ölçüde tüketicilerin farkındalık ve bilincine bağlı olduğunu söyledi ve sözlerini şöyle tamamladı: 
“Tüketicilerin enerji içeriğini daha iyi değerlendirebilmesi için menü etiketlerinde enerji ve besin ögesi değerlerinin yanında günlük 2000 kalorilik diyet baz alınarak diyetin karşılanma değerleri verilmeli. Ayrıca günlük gereksinmelerin kişisel faktörler göz önünde bulundurulduğunda değişiklik gösterebileceği de vurgulanmalı. Tüketicilerin kararsızlığını en aza indirmek ve karışıklıkları engellemek için menü etiketleri en kolay yorumlanabilir formatta paylaşılmalı. Menü etiketleme uygulamalarının sağlıklı beslenmeyi destekleyici tüm bu etkilerinin yanında, etiketlerde yer alan bilgilerin doğru değerlendirilmesi için tüketicilerin ve çalışanların bilinçlendirilmesi gerekiyor. Sağlıklı beslenmenin öğrenilmesi yönünde teşviki, ev ve ev dışında yemek seçimlerinin sağlığını nasıl etkileyeceği konusunda eğitimlerin verilmesi önem taşıyor.”