Prof. Dr. Işın Çelebi, TCMB'nin faiz kararını değerlendirdi: Türkiye Ekonomisinde Neler Değişecek?

Prof. Dr. Işın Çelebi’nden Faiz Değerlendirmesi:

“Yüzde 50 düzeyinde devam ettirmek ihracatı ve turizmi sıkıntıya sokar, işsizliği artırır.”

Merkez Bankasının faizi yüzde 50'de tutması ekonomi çevreleri tarafından farklı etkileri açısından değerlendiriliyor. Altınbaş Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Işın Çelebi, para politikasının şu anda tamamen ekonominin soğuması üzerine inşa edildiğini öne sürdü. Çelebi, faiz oranını yüzde 50 düzeyinde devam ettirmenin, ihracatı ve turizmi sıkıntıya sokarken işsizliği de artırdığını kaydetti.

Ekonominin Soğuması ve Maliye Politikaları

Soğumanın özünde doğru olduğunu belirten Prof. Dr. Işın Çelebi, ancak maliye ve vergi politikalarıyla desteklenmediği sürece yeterince etkili olamayacağını savundu. Bunların bir bütünün parçaları olarak birlikte uygulanması gerektiğini hatırlatan Çelebi, kamu ürünlerinde düzenli maliyet-fiyat dengesi kurulması önerisinde bulunarak önemli uyarılarda bulundu:

“Bütçe açığı hızla artıyor. 844 milyar TL ve bunun yaklaşık 650 milyar TL’si faiz harcaması. Maliyet fiyat dengesi kurulamadığı sürece açık, hazineden karşılanacak ve enflasyonun artmasına sebep olacak. Döviz rezervini artırmanın yolu üretimi artırmaktan geçiyor. Sıcak para bir nevi kiracı gibi düşünülmelidir, havadan parasını alıp gitmektedir. Enflasyon üretim, verimlilik ve uluslararası rekabet gücü ile düşürülebilir. Enflasyon muhasebesinden öz kaynakları kuvvetli olan kuruluşlar pozitif etkilenir; banka kredileri kullananlar ise negatif etkilenir.”

Kamu Harcamaları ve Tasarruf

Çelebi, şu anda kamu harcamalarının yeterince artmıyor gibi görünmesine rağmen kamu harcaması kabul edilen bütçe açığının ve faiz giderlerinin arttığına işaret ederek bunun ciddi sorunlara neden olduğu uyarısında bulundu.

Kamu Tasarrufu ve Gelir Dağılımı

Bu kapsamda kamuda tasarrufunun önemine değinen Prof. Dr. Işın Çelebi, tasarrufta dengeyi ve eşitliği sağlamanın şart olduğunu anlattı. Gelir dağılımında emekliler gibi dar gelirlilerin belli bir ücret düzeyinin altında tutulduğunu, asgari ücretin yıl sonuna kadar dondurulduğunu ve tarım ürünlerine verilen desteklerin kısıtlandığını belirtti. Çiftçilerin yollara dökülmesiyle bu sorunların gün yüzüne çıktığını aktardı.

Kamu Mallarının Fiyatları ve Enerji Politikaları

“Kamu mallarının fiyatlarının artırılması doğru”

Altınbaş Üniversitesi’nden Prof. Dr. Işın Çelebi, Enerji Bakanlığı'nın doğalgaz ve petrol politikalarını ise doğru bulduğunu ifade etti. “Çünkü maliyet ve fiyat dengesi kurulmak zorunda. Doğalgaz fiyatını, petrol fiyatını, enerji fiyatlarını zamanında ayarlamamız gerekiyor ki maliyetine göre fiyat oluşturulsun.” dedi. Çelebi, bunun biriktirilmesi halinde ciddi bir enflasyonist etki yaratacağını söyleyerek, “Biriktirdiğiniz zaman o maliyet fiyat açığını, dengesizliğini hazineden ve bütçeden karşılıyorsunuz. Yani onun için bunu her ay bir merdiven usulü gibi maliyet arttıkça fiyatı dengelemek lazım. Aksi takdirde kamu açığı oluştuğu için hazine onu bir görev zararı olarak karşılıyor ve o para hazineden çıkıyor” değerlendirmesini yaptı.

Sıcak Para Politikası ve Döviz Rezervleri

Sıcak para politikasının artı ve eksi yönlerine de değinen Çelebi, artı yönünün Türkiye'nin döviz rezervlerini geliştirmek için kullanıldığını ancak negatif yönünün de göz ardı edilememesi uyarısında bulundu. Enflasyon ve faiz oranlarının yüzde 50 civarında olduğunu altını çizerek, sözlerine şöyle devam etti:

“Merkez Bankası raporuna göre gelecek sene Temmuz ayında enflasyon beklentisi yüzde 28'e inecek. Yani faiz yüzde 50 iken enflasyon beklentisinin 28 olması demek yurt dışında yüzde 22 kaynak transfer ediyorsunuz demek. Real faiz, o zaman yüzde 22 gibi bir kaynak transferine yol açıyor. Bu çok önemli. Bu asgari ücretlilerden gidiyor. Dar gelirlilerden gidiyor. Türkiye'nin üretiminden ve ihracatından gidiyor. Turizm gelirlerinden gidiyor.” dedi.

Döviz Rezervinin Artırılması ve Üretim

Işın Çelebi, döviz rezervlerinin artırılması konusuna da değindi. Türkiye'nin üretimini, verimliliğini ve uluslararası alanda rekabet gücünü artırmasının çok önemli olduğunu vurguladı. Bunun için de ihracat ve turizm gelirlerini artırması yani kendi öz kaynaklarıyla döviz rezervini artırması gerektiğini belirtti. Sıcak parayı geçici kiracıya benzeten Çelebi, “Kira geliyor, dolar bazında 100 dolar getiriyor, yüzde 50 faizle 100 dolara karşı 150 dolar alıyor gidiyor. Bu geçici bir para, kalıcı değil.” diye konuştu.

Ekonomide İstikrar

“Ekonomide istikrar sağlamamız lazım”

Oysa enflasyonu aşağıya indirmek için ekonomide bir istikrar sağlanmasının şart olduğunu söyleyen Çelebi, “İstikrar sağlayamazsak, inandırıcılığı ve gelecek beklentileri belli olmayan bir yapıya devam edersek, enflasyonla mücadelede başarılı olamayız.” uyarısında bulundu.