Prof. Dr. Necla Songür: İkinci El Sigara Dumanı Hiç Masum Değil

Tütün salgını, dünya genelinde toplum sağlığını tehdit eden en önemli tehlike olarak görülüyor. Yılda 7 milyondan fazla kişi bu salgın nedeniyle yaşama veda ediyor. Bu ölümlerin 6 milyondan fazlası doğrudan tütün kullanımının bir sonucuyken, yaklaşık 1 milyonu da sigara içmeyenlerin, “ikinci el sigara dumanına” maruz kalmasından kaynaklanıyor. Memorial Antalya Hastanesi Göğüs Hastalıkları Bölümü’nden Prof. Dr. Necla Songür, “31 Mayıs Dünya Sigara İçmeme Günü” öncesinde sigaranın sağlığa zararları hakkında bilgi verdi.

Başkasının dumanı da zehirler

Pasif ya da ikinci el sigara dumanı, içerdiği 4 binden fazla kimyasal bileşen ve 50’den fazla kanserojen ile dumana maruz kalan kişilerin de önemli hastalıklara yakalanmasına neden olmaktadır. Sigara içilen ortamda bulunanlar, tütünün zararlarından en az içen kişiler kadar etkilenir. Dünya Sağlık Örgütü’ne göre sigara içilen ortamın “güvenli” bir düzeyi yoktur. Tütün dumanını 5 dakika solumak bile; gözlerde tahriş, sulanma, yanma, baş ağrısı, burunda rahatsızlık, akıntı, öksürük, boğaz ağrısı, kalp hızı ve tansiyonun yükselmesi, solunum şikayetlerinin artması, enfeksiyon ve var olan hastalıkların artması, kalp hastalığı olan kişilerde kalp krizi, astım, alerji ve kanser riskinde artışa neden olabilmektedir.

Solunum sisteminde astımı tetikler, KOAH’a neden olur

Sigara ve tütün ürünleri vücuttaki her organa zarar verebilir. Sigara içen kişiler daha kolay hastalanır ve tedavi süreçleri içmeyenlere göre daha uzun olur. Tütün ürünlerinin kullanımı solunum sisteminde özellikle hava yolu hücrelerinde hasara yol açarak enfeksiyon oluşumunu kolaylaştırır. Sigara içenlerde bronşit, zatürre ve üst solunum yolu enfeksiyonları daha sık görülür. Hava yollarında darlık ve akciğerin en küçük birimi olan hava keseciklerine zarar verir. Böylelikle ilerleyici bir hastalık olan Kronik Obstrüktif Akciğer hastalığına (KOAH) ortaya çıkar. Sigara dumanı solumak astım nöbetlerini de tetikleyebilir. Yapılan araştırmalar aktif sigara içiminin, erişkinlerde astımın başlangıcı için önemli bir risk faktörü olduğunu da göstermektedir.

Kanserden işitme kaybına kadar her hastalığa zemin hazırlar

Sürekli tütün kullanımı; ağız, boğaz, larenks, akciğer, yemek borusu, mesane, mide, pankreas, karaciğer, rahim ağzı kanserine neden olmaktadır. Özellikle sigara içenlerde akciğer kanserine yakalanma oranı 20 kat fazladır. Sigaranın kanser üzerindeki bilinen etkisinin yanı sıra özellikle işitme fonksiyonlarına da zarar verdiği bilinmektedir. Sigara içenler, içmeyenler göre işitme duyusunu daha erken yitirebilir. Bu kişiler kulak enfeksiyonları ve yüksek ses nedenli işitme kaybından daha kolay etkilenir. Orta kulak iltihapları da sigara içenlerde içmeyenlere oranla 3 kat daha fazla görülür.

Sigara içenlerde;

• Kalp daha hızlı artar
• Kan basıncı yükselir
• Hipertansiyon riski oluşur
• Damar tıkanıklığı görülür
• Kalp krizi riski doğar
• İnme riski tetiklenir

Kadınlar daha çok risk altında

Sigara içen kadınların kalp krizi geçirme olasılığı içmeyenlere göre iki kat fazladır. Bu risk başlama yaşının erken olması, içilen sürenin uzunluğu, günde içilen miktar ve özellikle sigara ile birlikte doğum kontrol haplarının kullanımıyla da ilişkilidir. Sigara kullanan kadınlar menopoza 1-2 yıl daha erken girer. Sigara, kadınlarda kemik yoğunluğunda azalma yaparak kalça kırıklarına neden olduğu gibi doğurganlığı da azaltır. Böylelikle; düşük, ölü doğum ve düşük doğum ağırlıklı bebek doğumu gibi sorunlarda artış görülebilir.

Sigarayı bırakmak erken ölüm riskini azaltır

Sigara bırakıldıktan kısa bir süre sonra vücut kendini iyileştirir. Kan basıncı, kalp ritmi, kan dolaşımı düzelmeye başlar. Kandaki karbonmonoksit düzeyi düşer, tat alma ve koku alma gelişir. 2 hafta sonra kan dolaşımı iyileşir ve akciğer fonksiyonlarında düzelme görülür. Bir yıl içinde nefes tıkanıklığı, öksürük ve kalp krizi riski azalır. 10 yıl sonra akciğer kanseri riski % 50 oranında düşerken, 15 yıl sonra kalp krizi ve inme riski sigara içmeyenler ile aynı olur. Sigarasız geçen 10-15 yılın ardından, hiç sigara içmeyenler ile daha önceden sigara içmiş olanların riski de eşitlenir. Sigarayı bırakmak her yaşta erken ölüm riskini en aza indiren önemli bir faktördür.