Prof. Dr. Nevzat Tarhan: “Özgürlüğün olmadığı yerde girişimcilik, bilim ve keşif olmaz”

Dünyanın 10 ülkesinden ve özerk bölgesinden Türk dilleri konuşan gönüllüler, 21-23 Ekim 2022 tarihinde Üsküdar Üniversitesi’nde gerçekleşen Wikidata İstanbul 2022 Vikiveri Konferansı’nda bir araya geldi. Gönüllülerin iş birliği ile oluşturulan Vikiveri, 300’den fazla Vikipedi dil sürümünü destekleyen çok geniş bir veritabanı özelliği taşıyor.

Konferansta Vikiverinin daha etkin kullanımı için iş birliği amaçlanıyor. Konferansın açılış konuşmasını yapan Üsküdar Üniversitesi Kurucu Rektörü, Psikiyatrist Prof. Dr. Nevzat Tarhan, yeni keşiflerin olması için özgür düşünce ortamlarının olması gerektiğini vurguladı. “Özgürlüğün olmadığı yerde girişimcilik, bilim ve keşif olmaz” diyen Tarhan, “Sadece başkaları keşfeder biz de kullanıcısı oluruz. Başkaları üretir biz de pazarı oluruz. Türk dilini konuşan ve gelişmekte olan topluluklar olarak bilimin öznesi olmak istiyorsak mutlaka bilimsel özgürlüğü teşvik etmemiz gerekiyor.” dedi.
 
İstanbul’da Üsküdar Üniversitesi Merkez Yerleşkesi Prof. Dr. Ayhan Songar Konferans Salonu’nda üç gün boyunca sürecek Wikidata İstanbul 2022 Vikiveri Konferansı, Türk dillerini konuşan gönüllülerin Vikiveri hakkındaki bilgi ve becerilerini geliştirmesini, böylece internette kendi kültürleri ve dilleri hakkında bilgiyi erişilir kılma yolundaki çalışmalarını desteklemeyi amaçlıyor. 

Türk dilleri konuşulan ülkelerden katılımcılar bir araya geliyor

Dijital Bilgi Derneği ve Türk Dilleri Wikimedia Topluluğu iş birliği ile düzenlenen konferans Azerbaycan, Başkurtistan, Gürcistan, İran Azerbaycanı, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan, Saha, Tataristan ve Türkiye’den katılımcıları bir araya getiriyor.  Kendi ülkesinde Vikipedi ve kardeş projelerine (Vikiveri, VikiSöz, VikiSözlük, VikiKaynak gibi) yazı yazma, çeviri yapma, kod yazma gibi yollarla katkı veren bilgi gönüllüleri olan katılımcılar konferansta yeni iş birliklerinin geliştirilmesini hedefliyor. Konferansı İtalya, İsrail ve Hindistan’dan gelen katılımcılar da takip etti.

Prof. Dr. Nevzat Tarhan: “Vikiveri işleri kolaylaştırıyor”

Üsküdar Üniversitesi Kurucu Rektörü Prof. Dr. Nevzat Tarhan, konferansın açılış konuşmasında Vikiveri etkinliğinin verimli geçmesini dileyerek sözlerine başladı. Üniversitelerin 4 ana fonksiyonu olduğunu belirten Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Birincisi meslek edindirmek, ikincisi AR-GE yapmak, üçüncüsü toplumu bilgilendirmek ve dördüncüsü ise bilginin ürüne dönüşmesini yani ticarileşmesini sağlamaktır. Toplumu bilgilendirme faaliyetini yaparken bizim işimizi çok kolaylaştıran bir kurumun toplantısını gerçekleştiriyoruz. Doğruya en yakın bilgiye ulaşılabilmesi için referanslar paylaştığı ve bilimselliğin topluma mal olmasını sağladığı için Vikipedia iyi ki var diyoruz.” diye konuştu.

Prof. Dr. Nevzat Tarhan: “Vikipedia’nın kapalı kalması Türkiye’ye yakışmadı”

Bir toplumu dedikodulardan, hurafelerden, batıl inançlardan ve paranoyalardan kurtarmak için çok etkili olduğunu ifade eden Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Vikipedia, daha kaliteli doğru bilgiye ve hakikate ulaşma açısından çok ciddi bir kapıdır. Bu kapının hep açık kalması gerekiyor. 3 yıla yakın bu kapı kapalı kaldı. Aslında bu Türkiye’ye yakışmayan bir durumdu. Dünyada gelişmemiş toplumlarla gelişmiş toplumların kültürel farklılıklarının incelediğimiz zaman önemli farklılıklar olduğunu görüyoruz. Gelişmemiş toplumlarda genellikle monolotik dediğimiz tek tip insan yetişir. Bunlar emir ve komuta zincirinde çalışan, sorma – düşünme – itaat et kültürüne sahiplerdir.” dedi.

Prof. Dr. Nevzat Tarhan: “Hakikat itirazlar ve aykırı düşüncelerle ortaya çıkar”

Özellikle ikinci dünya savaşından sonra serbest fikir piyasası olmadan serbest ekonomik piyasa, keşif, yenilik ve girişimciliğin de olmayacağının fark edildiğini belirten Prof. Dr. Nevzat Tarhan sözlerine şöyle devam etti: “Emir komuta zincirinin içinde ‘emrediyorum girişimci ol’ denilmez.  Özgürlük ortamı, serbest müzakere ortamı ve muhalefet olacak. İtiraz olacak, aykırı düşünceler olacak karşı çıkılacak. Böylelikle de hakikat bulunacak. 1850’li yıllarda Namık Kemal ‘fikirlerin çarpışmasından hakikat kıvılcımları ortaya çıkar’ demiş. Bu fikrin halen de Türkiye’de çok tabana yayıldığını söyleyemeyiz ama dünyanın gidişi bu yönde. Hakikatlerin tartışılabildiği, serbest fikir müzakerelerinin olabildiği toplumlarda keşifler oluyor. Bunlara yüksek güvenlikli ve özgürlükçü toplumlar deniyor. Herkes fikrini söylüyor ve fikrini söylediği için de cezalandırılmıyor.”

Prof. Dr. Nevzat Tarhan: “Sorgulanabilmek bir insanda özgüven işaretidir”

Bilim insanlarının arada sırada saçmalama haklarının da olduğunu ifade eden Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Arada sırada bilim insanı da saçmalayabilir, hemen trollenmemeliler. Aykırı düşünmeden sonra aslında itirazlarla birlikte bir beyin fırtınası ve en nihayetinde hakikat ortaya çıkacak. Bu nedenle serbest fikir tartışmalarının olması ve bir kültür haline gelmesi çok önemli. Toplum tarafından kabul edilmesi için de idealize edilmesi lazım. Üniversitemizin kuruluş mottosunda eleştirilebilirlik, özgürlükçülük, çoğulculuk ve katılımcılık var. Eleştirilmekten rahatsız olmamak gerekiyor. Sorgulanabilmek ve ölçülebilir olmak bir insanda özgüven işaretidir. Bağırıp çağıran insanlarda özgüven eksikliği olmasından dolayı ego tatmini için başkalarını susturarak kendilerini korumaya alırlar.” dedi.

Prof. Dr. Nevzat Tarhan: “Özgürlüğün olmadığı yerde bilim ve keşif de olmaz”
Vikipedia’nın da özgür medya diye sloganı olduğunu hatırlatan Prof. Dr. Nevzat Tarhan sözlerini şöyle tamamladı:  “Özgürlüğün olmadığı yerde girişimcilik, bilim ve keşif olmaz. Sadece başkaları keşfeder biz de kullanıcısı oluruz. Başkaları üretir biz de pazarı oluruz. Türk dilini konuşan ve gelişmekte olan topluluklar olarak bilimin öznesi olmak istiyorsak mutlaka bilimsel özgürlüğü teşvik etmemiz gerekiyor. Böyle durumlarda içimizdeki yetenekler de gelişecektir. Sorgulamanın olmadığı yere okul da denmez. Kafa yormanın ve itiraz etmenin olmadığı bir sistem var. Ona da doğrudan demokrasi diyorlar. Eskiden militan demokrasi deniyordu. Yani birisi emir verecek, diğerleri ona uyacak. Bu yaklaşım çağı kaçırmaktır. Özgür ortamı savunmak ve devam ettirmek bizim için çok önemli. Vikipedia’nın küresel olarak yaptıklarını takdir ediyorum.”

Hakan Özdemir: “Türk dili konuşulan ülkelerde iş birliğini artırmayı hedefliyoruz”
Üsküdar Üniversitesi Dijital Teknolojiler & Yazılım Daire Başkanı ve Wikimedia Türk Dilleri Kullanıcı Grubu Kurucu Üyesi Hakan Özdemir, ev sahipliği yapan Üsküdar Üniversitesi’ne ve organizasyon ekibine teşekkür ederek konferans çıktıklarının faydalı olacağına inandığını söyledi. Özdemir, “Etkinliğimizin amacı Türk dili konuşulan ülkelerde iş birliğini artırmak. 2019’da İsveç’te yaptığımız bir toplantıda böyle bir hedef koyarak bugünlere geldik. Bundan sonra da bu iş birliğini daha çok artırarak devam etmeyi umuyoruz. Etkinliğimiz üniversitemizde yapılan 3. Wikimedia etkinliği ama bu diğerlerinden ayrı olarak uluslararası bir etkinlik. Ülkemiz ve üniversitemiz için bu nitelikteki ilk etkinlik. Bu kapsamda bilginin önemi, serbestçe paylaşılması ve geliştirilebilirliğini artırma vizyonuyla bize destek veren kurucu rektörümüz Prof. Dr. Nevzat Tarhan’a teşekkürlerimi iletiyorum.” dedi.

Başak Tosun: “Vikiveri kendi dilimizde içerik geliştirmede önemli bir araç”
Dijital Bilgi Derneği Genel Sekreteri Başak Tosun, Türkiye ve Türk dili konuşulan ülkelerde Vikipedia ve Vikiveri, Vikisöz, Vikisözlük gibi onun kardeş projelerine katkı veren gönüllüler olduklarını belirterek “Gönüllülerin birbirini tanıması ve iş birliği fırsatlarını araştırması ve Vikiveriyi daha yakından tanımak, daha etkin bir şekilde kullanmak için bu etkinliği düzenledik. Vikiveri, kendi dilimizde içerikler geliştirmede, onları daha güncel ve erişilir kılmada, kendi kültürümüzü, birikimimizi ve dilimizi dünyaya aktarmada bize çok yardımcı olan bir araç. Bu sene Wikimedya gönüllüleri Vikiverinin 10. yaşını kutluyor ve biz de bir araya gelerek kutlamak istedik.” dedi. 

Birlikte hatıra fotoğrafı çekildi
Katılımın ilgi gördüğü programda Prof. Dr. Nevzat Tarhan’a plaket verildi. Katılımcılar ülkelerine ait bayraklar açarak bir arada hatıra fotoğrafı da çekti. 22 ve 23 Ekim günlerinde de devam edecek konferansta, Vikiveri projesinde nasıl veri sorgulanır ve veri nasıl paylaşılır; farklı çalışma alanlarında ve ülkelerde Vikiveriden yararlanarak gerçekleştirilmiş ilham verici projeler nelerdir, bir dilin sözcük bilgisini kaydetmede Vikiverinin kullanımı konularında sunum ve atölye çalışmalarının yanı sıra katılımcıların kendi ülkelerinde gerçekleştirdikleri yerel faaliyetler ve Türkiye’deki farklı müşterek-bilgi oluşumlarının tanıtıldığı sunumlar yapılacak.