Bakırçay Belediyeler Birliği Hakkında Her Şey
Bölgede gazeteciliğe ilk adım attığım yıllarda en çok ilgiyle takip ettiğim toplantı, Bakırçay Belediyeler Birliği’nin toplantılarıydı. Gazeteci olarak Birlik toplantısını ilk kez 2003 yılında Foça’da takip etmiştim. O dönemde yapılan toplantılarda, çoğunlukla belde belediye başkanları yer alıyordu. Dönemin Birlik başkanlığı görevini de Poyracık’ın ANAP’lı Belediye Başkanı Ahsen Özçam yürütüyordu.
Bakırçay Belediyeler Birliği, 1990’ların başında kurulmuş ve önemli toplumsal olaylara öncülük ederek geniş yankı uyandırmıştı. Aliağa’da Hakkı Ülkü, Foça’da Nihat Dirim, Dikili’de Osman Özgüven ve Bergama’da Sefa Taşkın gibi çevreci bir anlayışa sahip belediye başkanlarının önderliğinde bu belediyeler, önemli çevre hareketlerine öncülük etmişlerdi.
Çevresel Eylemler
Bergama’da altın madeninin kurulmasına karşı düzenlenen kitlesel gösteriler, Aliağa ve Foça’da termik santrale karşı oluşturulan büyük insan zincirleri, o dönemin belediyeleri tarafından öncülük edilen önemli eylemlerdi.
Birlik Üyelerinin Düşüşü ve Etkileri
Bahsettiğim dört belediye başkanının seçim kaybetmesi ve siyasetten uzaklaşmaları, Bakırçay Belediyeler Birliği’nin önemini ciddi ölçüde azaltarak varlığını yitirmesine neden oldu. O zamanlar Birlik, Soma’dan Çiğli’ye kadar uzanan birçok belediyeyi bünyesinde barındırıyordu. Soma Cenkyeri’nden Çiğli’nin Sasalı’na kadar geniş bir üye ağına sahipti.
Katılım ve Temsil
Bu toplantılara ilçe belediye başkanları bir türlü katılmazken, çoğunlukla belde belediye başkanları katılım sağlıyordu. O dönemde, bütün ve büyükşehir belediye yasaları henüz çıkmadığı için Soma’nın 5, Kınık’ın 2, Bergama’nın 5, Dikili’nin 1, Aliağa’nın 2, Menemen’in 5 veya 6, Çiğli’nin de benzer sayıda belde belediyesi bulunuyordu. Foça’nın da sanırım 3 belde belediyesi vardı.
Yasal Değişiklikler ve Birlik Üzerindeki Etkileri
2009 yılında Aliağa, Foça, Menemen, Çiğli ve Soma’nın belde belediyeleri kapatıldı. Ardından 2014 yılında da Bergama, Kınık ve Dikili’nin belde belediyeleri kaldırıldı.
Birlik, 2004 yılında geniş katılımlı bir toplantı düzenledi ve uzun bir aradan sonra Aliağa’nın AK Partili genç belediye başkanı Tansu Kaya, Birlik başkanı olarak seçildi. O dönemde Bakırçay’da Aliağa, Bergama ve Soma gibi üç ilçe belediyesi ile birçok belde belediyesi de AK Parti’ye geçmişti. Tansu Kaya’nın seçilmesi, can çekişen Bakırçay Belediyeler Birliği’nin canlanma umudunu doğurmuştu.
Siyasi Katılımın Azalması
Bu toplantıların çoğunu izledim; genellikle Aliağa’da yapılıyordu. Ancak bir müddet sonra siyasetin devreye girmesiyle CHP’li belediye başkanları toplantılara katılmamaya başladı. 2009 yılında Tansu Kaya ve Bergama’nın AK Partili belediye başkanı Raşit Ürper, seçimleri kaybetti. 2010 yılında ise Dikili belediye başkanı Osman Özgüven, Birlik başkanı oldu.
Onun döneminde, şu anda Dikili’deki kent arşivine ev sahipliği yapan kültür merkezindeki toplantıları da izledim. Birlik toplantılarına sürekli katılan Poyracık Belediye Başkanı Ahsen Özçam da önemli bir figürdü. Dönemin Bergama Belediye Başkanı Mehmet Gönenç de genellikle toplantılarda yerini alıyordu.
Maddi Sorunlar ve Faaliyetlerin Azalması
Birlik, sürekli maddi sorunlarla boğuştu. Belediyeler, o cüzi aidatları bile ödemekte isteksiz kaldı. Dolayısıyla, bir binası ve düzgün toplantılar yapacak bir salonu olmadan faaliyetlerine devam etti. Personel tutmakta bile zorlandılar ve o eski şaşalı günlerine veda ettiler.
Son Faaliyetler
Birlik ile ilgili son habere 27 Aralık 2011 tarihinde TMMOB sitesinde rastlamıştım. Haberde kısa bir bilgi veriliyordu: “Bakırçay Belediyeler Birliği tarafından Aliağa’da 25 Aralık Pazar günü termik santrallerle ilgili bilgilendirme toplantısı yapıldı. İzmir Milletvekilleri Birgül Ayman Güler, Rahmi Aşkın Türeli, Dikili Belediye Başkanı Osman Özgüven, Aliağa Belediye Başkanı Turgut Oğuz, meclis üyeleri, Aliağa, Menemen, Seferihisar ve Bornova Kent Konseyleri, çevre örgütleri ve hukukçuların katıldığı toplantıya şubemiz adına başkanımız Ferdan Çiftçi katıldı.”
2014 Yılı ve Büyükşehir Yasası
2014 yılında Bergama, Dikili ve Kınık’ın da dahil olduğu yasanın Büyükşehir yasasına dönüştürülmesi ve büyükşehrin vilayetin mülki sınırlarıyla bir tutulması, İmece usulü bir şeyler yapmak isteyen Bakırçay Belediyeler Birliği için adeta bir ölüm fermanı oldu. Ekonomik yetersizliklerle boğuşan belediyeler, gözlerini İzmir Büyükşehir Belediyesi’ne çevirdiler. Kendi kaynakları yetersiz olduğu için bu yasada kurtuluşu aradılar. Ancak bu yasa, kimisinin lehine, kimisinin aleyhine sonuçlar doğurdu.
Yeniden Canlanma Fırsatları
Aslında Bakırçay Belediyeler Birliği'nin yeniden canlanması için elverişli bir zemin mevcut. Öyle ki belediyeler, merkezi hükümetin aldığı tasarruf tedbirleriyle elleri kolları bağlanmış durumda. İzmir Büyükşehir Belediyesi de şu an ciddi bir mali krizle karşı karşıya; ne ki görüştüğüm pek çok aklı başında siyasetçi de eski günlerin geride kaldığını ve Büyükşehir’in ilçe belediyelerine önemli yatırımlar ve/veya yardımlar yapamayacağını söylüyor.
İş Birliği İmkanları
Böyle bir ortamda, ilçe belediyeleri ufak tefek de olsa birbirine destek olabilir; en basit örneğiyle, bir belediyenin araç ve ekipmanı yoksa, buna sahip olan diğer belediyeden ödünç alabilir. Bu sayede de “ortak projeler” geliştirme fırsatları değerlendirilebilir.
Ticaret Odalarının Rolü
İki gün önce İzmir’in kuzeyinde faaliyet gösteren Aliağa, Bergama ve Menemen Ticaret Odaları, Bergama’da bir araya gelerek çeşitli konuları ele aldılar. Üç ticaret odası, bu toplantıları uzun zamandır yılda bir kez düzenliyor. Hatta bu son toplantıda söz alan Menemen Ticaret Odası Yönetim Kurulu Başkanı İzzet Süsoy, “Bu toplantıları daha sık yapmalıyız” diyerek, iş birliğinin artırılması gerektiğinin altını çizdi. Haklı olarak!
Yeniden İş Birliği ve Dayanışma
Uzun yazının özeti: Bakırçaylı belediyelerin elinde, son resmi statüsünü bilmesem de bir belediyeler birliği var. Eğer bu birlik kadük olmuşsa, onu yeniden canlandırıp çeşitli toplantılar düzenleyebilirler. En azından, üç ticaret odasının faaliyet gösterdiği Bergama, Dikili, Kınık, Aliağa, Foça ve Menemen’in belediye başkanları ve yönetimleri bir araya gelebilir. Ki bu tür iş birlikleri, yerel kalkınma ve dayanışma açısından önemli fırsatlar sunabilir.
RIDVAN KARAPEHLİVAN / BAKIRÇAY BÖLGE GAZETESİ
YORUMLAR