Bugün 21 Mayıs Dünya Süt Günü. Uluslararası Sütçülük Federasyonu`nun 1956 yılında aldığı bir karar gereğince, 21 Mayıs Federasyona üye tüm ülkelerde “Dünya Süt Günü” olarak kutlanmaktadır. Sütün faydaları, süt içmenin gerekliliği ve teşviği konusunda farkındalık sağlamak hedeflenmektedir.
Ülkemizde süt tüketimi ve üretiminin ne durumda olduğuna da bir bakalım:
13 Mayıs Pazartesi günü TÜİK’in “Süt ve Süt Ürünleri Üretimi Mart 2019” verileri açıklandı.
Açıklanan verilere göre, üretilen inek sütü miktarı Mart ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 8,6 azaldı.
İnek peyniri üretimi bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 10,2 düştü.
Yoğurt üretimi yıllık bazda %1,5 azalırken, ayran üretimi %2,3 geriledi.
Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış şekilde 2019 yılının ilk 3 ayında toplanan inek sütü miktarı geçen yılın ilk 3 ayına göre yüzde 6,8 geriledi.
Bu gerilemedeki en büyük pay, ülkemizin mazot, elektrik, gübre, yem olarak kullanılan yağlı tohumlar ve mısır gibi ürünlerde dışa bağımlı hale getirilmesi oldu. Kur artışları sonucu ithalat pahalılaşırken, köylünün maliyeti katlandı. Diğer yandan yüksek fiyatları düşürebilmek için her seferinde ithalatın öne sürülmesi sorunu kangrenleştiren bir kısır döngü haline getirdi.
Tavsiye niteliğindeki çiğ süt referans fiyatı son 1 yılda yüzde 30 artarken, aynı çiğ sütün çiftliklerdeki üretim maliyeti yüzde 50 seviyelerinde arttı. Yani çiftçimiz-köylümüz zararına üretim yaptı. Yüksek maliyetin altında ezilen üreticilerin bir kısmı anaç hayvanlarını kesime gönderdi.
Ayakta kalmaya direnen diğer üretici kesimi ise yemden kesintiye gitti. Bu da dolayısıyla hayvan başına süt verimini düşürdü.
Bu durum zaten yüksek olan süt fiyatlarını da yükseltti.
Ülkemizde üretici ile tüketici arasındaki aracılar, üreticilerin kooperatifler çatısı altında örgütlü olmaması gibi nedenlerle süt 5-6 kat pahalanarak sofralarımıza ulaşıyor.
Euromonitor 2016 verilerine göre, Kuzey Avrupa ülkeleri dünyada süt tüketiminin en yüksek olduğu ülkeler durumunda. Estonya, İrlanda, Finlandiya, İngiltere ve İzlanda`da kişi başına içme sütü tüketimi yıllık 100 litrenin üzerinde. Bunlardan çok daha güzeli Küba`da yaşanıyor. Küba`da devlet 7 yaşından küçük tüm çocuklara her gün 1 litre ücretsiz süt veriyor.
Türkiye`de ise yıllık kişi başı süt tüketimi 25 litre düzeyinde. Türk halkı günlük ortalama yalnızca 69 gr süt içiyor. Yani ayda yalnızca 5 bardak süt içiyor. Bu durum en fazla geleceğimiz olan çocuklarımızı etkiliyor.
Dolayısıyla tüketiciyi korumanın ve kollamanın yolu;
Çiftçiye teşvikler sağlayarak üretimin artmasını sağlamaktan,
Tarımda teknolojinin kullanımının en ücra köylere kadar yaygınlaştırılmasından,
Üreticinin kooperatifler çatısı altında örgütlenmesinden,
En önemlisi de tarım ve hayvancılık ürünlerinde dışa-ithalata bağımlılığının ortadan kaldırılmasından geçiyor.
Tüm çocukların yeterli miktarda sağlıklı ve güvenli süte ulaşabildiği, doya doya süt içebildiği güzel bir gelecek dileğiyle Dünya Süt Günü Kutlu Olsun!Ha bu arada 14 Mayıs Dünya Çiftçiler Günü kutlu olsun. 21.05.2019
TMMOB
Gıda Mühendisleri Odası Kocaeli Temsilcisi
Sema Kopal
YORUMLAR